Τι είναι το σύνδρομο Burn Out;

Με τoν όρo Σύνδρoμo Burn Out ή Σύνδρoμo Εργασιακής Εξουθένωσης, ICD-10 Z73.0, αναφέρεται η κατάσταση εκείνη, κατά την oπoία τo άτoμo βιώνει εξάντληση, απoπρoσωπoπoίηση και αίσθημα αναπoτελεσματικότητας, ως απoτέλεσμα ψυχoπιεστικών συνθηκών στην επαγγελματική τoυ ζωή.

Το σύνδρομο Βurn Οut σταδιακά επιδρά στην παραγωγικότητα και σας στερεί όποια ενεργητικότητα και καλή διάθεση που προϋπήρχε γεννώντας την αίσθηση  «ότι δεν έχετε πλέον κάτι άλλο να προσφέρετε».

---

Τα συμπτώματα της εργασιακής εξουθένωσης (burn out)

Τα συμπτώματα ομαδοποιούνται σε σωματικά, ψυχολογικά και συμπεριφορικά.

Στα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνονται σωματικές ενοχλήσεις όπως: πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα, σωματική κούραση ιδίως τις πρωινές ώρες όπου το άτομο θα πρέπει να πάει στην εργασία του , διαταραχές ύπνου (αϋπνία ή υπνηλία ή υπερβολικός ύπνος ή έντονοι  εφιάλτες ), διαταραχές στην διατροφή που αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση ή την απώλεια  βάρους, υπερένταση, αναπνευστικά προβλήματα και σεξουαλική δυσλειτουργία.

Η ευπαθής σωματική υγεία του ατόμου, καθώς και η δυσαρέσκεια του από τις αντίξοες συνθήκες εργασίας  επηρεάζουν τη Ψυχική του Υγεία,  καθώς και τη συμπεριφορά του. Το άτομο νιώθει έντονη ανία για τις εργασιακές του υποχρεώσεις και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αδιαφορεί, να αποστασιοποιείται από  την εργασία του, να αισθάνεται ότι δεν έχει να προσφέρει  άλλα  ψυχικά  αποθέματα  στο εργασιακό του χώρο. Οι δίαυλοι επικοινωνίας με τους άλλους κλείνουν  με αποτέλεσμα να γίνεται επιθετικός  και καχύποπτος προς  τους άλλους (συναδέλφους, πελάτες, οικογενειακό  και κοινωνικό του περίγυρο).

Το άτομο είναι πιθανό να  εμφανίσει αισθήματα ενοχής, φόβου, θλίψης και ματαίωσης, αφού έχει υπερβολικές απαιτήσεις τόσο από τον εαυτό του όσο και από τους άλλους με αποτέλεσμα όταν αυτές δεν εκπληρώνονται να βιώνει συναισθήματα αναξιότητας (δεν αξίζω τίποτα, δεν έχω καταφέρει τίποτα κ.α).

---

Φάσεις Συνδρόμου Burn Out

Οι 12 φάσεις του Συνδρόμου Burn Out, οι οποίες δεν είναι αναγκαστικά διαδοχικές:

-Ο καταναγκασμός για να αποδείξει κανείς τον εαυτό του

Η επιθυμία κάποιου να αποδείξει την αξία του, στο χώρο εργασίας. Αυτή η επιθυμία μετατρέπεται σε καταναγκασμό.

-Σκληρή εργασία

Προκειμένου να ανταποκριθεί στις προσδοκίες αυτές, κάποιος τείνει να επικεντρώνεται μόνο στην εργασία, με  περισσότερη δουλειά από ό, τι συνήθως.

-Παραμέληση των αναγκών

Δεδομένου ότι κάποιος έχει αφιερώσει τα πάντα στην εργασία, δεν έχει πλέον χρόνο και ενέργεια για οτιδήποτε άλλο. Οι φίλοι και η οικογένεια, το φαγητό και ο ύπνος αρχίζουν να θεωρούνται περιττά ή ασήμαντα, καθώς μειώνουν το χρόνο και την ενέργεια που μπορεί να δαπανηθεί για την εργασία.

-Μετατόπιση των συγκρούσεων

Τώρα, το άτομο  έχει συνειδητοποιήσει ότι αυτό που κάνει δεν είναι σωστό, αλλά δεν είναι σε θέση να δει την πηγή του προβλήματος. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κρίση με τον  εαυτό του.

-Αναθεώρηση των Αξιών

Σε αυτό το στάδιο, αλλάζουν τις αξίες τους. Το νέο σύστημα αξιών τους είναι η δουλειά τους και αρχίζουν να είναι συναισθηματικά ευαίσθητοι.

-Άρνηση Προβλημάτων

Το άτομο αρχίζει να γίνεται αντικοινωνικό και συμπεριφέρεται με επιθετικότητα και σαρκασμό.

-Απόσυρση

Το άτομο απομονώνεται. Το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά είναι η μόνη του ευχαρίστηση, σε μερικές περιπτώσεις.

-Εμφανείς αλλαγές στη συμπεριφορά

Οι συνεργάτες, η οικογένεια, οι φίλοι, και άλλοι άνθρωποι που βρίσκονται στο άμεσο κοινωνικό τους περίγυρο, αρχίζουν να παρατηρούν τις αλλαγές στη συμπεριφορά του ατόμου.

-Αποπροσωποποίηση

Το άτομο χάνει την επαφή με τον εαυτό του, δεν ενδιαφέρεται για τις προσωπικές του ανάγκες. Η άποψή του για τη ζωή στενεύει μόνο στον παρόντα χρόνο, ενώ η ζωή του μετατρέπεται σε μια σειρά από μηχανικές λειτουργίες.

-Εσωτερική κενότητα

Το άτομο αισθάνεται άδειο και γίνεται υπερβολικό με κάθε δραστηριότητα (υπερφαγία, πολύ σεξ, πολύ αλκοόλ, ή ναρκωτικά).

-Κατάθλιψη

Το πρόσωπο που έχει εξαντληθεί, είναι χωρίς ελπίδα, αδιάφορο, και πιστεύει ότι δεν υπάρχει τίποτα για αυτόν στο μέλλον. Γι' αυτόν δεν υπάρχει έννοια της ζωής. Τα τυπικά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι προφανή.

-Σύνδρομο Burnout

Το άτομο έχει καταρρεύσει σωματικά και συναισθηματικά και θα πρέπει να αναζητήσει άμεση ιατρική φροντίδα. Σε ακραίες περιπτώσεις, με κατάθλιψη, μπορεί να έχει τάσεις αυτοκτονίας. Μόνο λίγοι άνθρωποι θα προβούν στην αυτοκτονία στην πραγματικότητα.

---

Aπό τι  προκαλείται  το burn out ;

1. Από εργασίες που είναι μονότονες, πληκτικές και δεν προκαλούν  την πνευματική διέγερση που χρειάζεστε
2. Υψηλές απαιτήσεις ή υπερβολικό φόρτο εργασίας
3. Απουσία επιβράβευσης και αναγνώρισης για την  καλή σας δουλειά
4. Απουσία  ελέγχου σε αποφάσεις που αφορούν τη δουλειά σας, π.χ βάρδιες, εργασιακά καθήκοντα
5. Δυσλειτουργικές εργασιακές σχέσεις, π.χ  κάποιος υπονομεύει τη δουλειά σας ή σας κριτικάρει «πισώπλατα»
6. Εργασία που δεν ταιριάζει με τις προτιμήσεις ή τα προσόντα σας
7. Εργασία που δεν αμείβεται καλά, λόγω της οικονομικής κρίσης

---

Η αντιμετώπιση του συνδρόμου της εργασιακής εξουθένωσης

• Το πρώτο βήμα για να  αντιμετωπίσει κάποιος  το σύνδρομο της  εργασιακής εξουθένωσης  είναι η αναγνώριση του προβλήματος. Αυτό  θα  βοηθήσει   το άτομο να μειώσει τις  απαιτήσεις που έχει  τόσο από τον εαυτό του όσο και από  τους άλλους  και να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην προσωπική του ζωή.
• Όταν το άτομο αισθανθεί  αδυναμία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τις εργασίας του που προηγούμενα τις εκτελούσε με επιτυχία προτιμότερο θα είναι να ζητήσει βοήθεια και από τους συναδέλφους του ώστε εκείνοι να το βοηθήσουν να διεκπεραιώσει τις εργασίες του.
• Μετά το πέρας του εργασιακού ωραρίου ο καθένας μας θα πρέπει να βρει  διάφορους τρόπους εκτόνωσης, οι οποίοι  θα τον ευχαριστούν και θα του προσφέρουν φυσική και ψυχική ευεξία (σωματική άσκηση, μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, χορός, συναντήσεις με φίλους κ.α).
•  

Πρόληψη του συνδρόμου της εργασιακής εξουθένωσης

Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί η επαγγελματική εξουθένωση είναι μέσω ενός συνδυασμού οργανωτικών αλλαγών και η εκπαίδευση του ατόμου. Η δημιουργία νέων πολιτικών και πρακτικών που υποστηρίζουν μια πιο υγιεινή εργασιακή ζωή  σε έξι τομείς της εργασιακής ζωής: Φόρτος εργασίας, έλεγχος εργασίας, ανταμοιβή εργασίας, εργασιακή κοινότητα, δικαιοσύνη στην εργασία και εργασιακές αξίες.

Η επίλυση αυτών των διαφορών απαιτεί ολοκληρωμένη δράση από την πλευρά τόσο του ατόμου όσο και του φορέα εργασίας.  Π.χ μια καλύτερη διαχείριση στο φόρτο εργασίας σημαίνει  προσωρινή άδεια για να ανταποκριθεί το άτομο στις απαιτήσεις, και να αναζωογονήσει την ενέργειά του.  Μια καλύτερη διαχείριση την εργασιακή κοινότητα σημαίνει υποστηρικτική ηγεσία και καλές σχέσεις με τους συναδέλφους και όχι διχόνοια. Καλύτερη ανταμοιβή σημαίνει έπαινοι και καλός μισθός. Εργασιακή δικαιοσύνη σημαίνει να μην υπάρχουν ανισότητες στην εργασία κ.ο.κ.

Οι στρατηγικές αντιμετώπισης του συνδρόμου Burn Out

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους οι ιδιώτες και οι οργανισμοί μπορούν να αντιμετωπίσουν  την επαγγελματική εξουθένωση.

Σε γενικές γραμμές, η ανάπαυση αποδεικνύεται ότι είναι πολύ αποτελεσματική (προσωρινή μείωση των ωρών εργασίας για την ανοικοδόμηση της αντοχής του ατόμου)

Μέτρα που θα πρέπει να λάβει ο εργοδότης και ο εργαζόμενος

-Οργανωτικά μέτρα

Συμβουλές και ψυχολογικές υπηρεσίες για τους εργαζόμενους.

-Κατάρτιση σε θέματα διαχείρισης του άγχους

Οι τεχνικές διαχείρισης του άγχους βοηθούν τους εργαζόμενους να εργαστούν, είτε με άγχος ή με διατήρηση του άγχους σε κατώτερα επίπεδα από αυτά που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερα περιπτώσεις εξουθένωσης.

-Παρεμβάσεις στρες

Ορισμένες παρεμβάσεις, όπως η αφηγηματική γραφή μειώνει το  σωματικό και ψυχολογικό στρες.

-Επιμέρους μέτρα

Σε ατομική βάση, οι εργαζόμενοι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που σχετίζονται με την επαγγελματική εξουθένωση και το άγχος, εστιάζοντας στις αιτίες του άγχους τους. Διάφορες θεραπείες, όπως η θεραπεία με νευροανάδραση,  βοηθούν σε περιπτώσεις επαγγελματικής εξουθένωσης.

-Αξιολόγηση της αντιμετώπισης

Αξιολόγηση με βάση στρατηγικές αντιμετώπισης της αποτελεσματικότητας των μέτρων στη μείωση του άγχους.

-Κοινωνική υποστήριξη

Η κοινωνική υποστήριξη έχει θεωρηθεί το καλύτερο μέτρο για την  μείωση της επαγγελματικής εξουθένωσης και του στρες για τους εργαζόμενους. Δημιουργώντας ένα οργανωτικό και υποστηρικτικό περιβάλλον,  ελαττώνονται στο ελάχιστο τα συμπτώματα της εργασιακής εξουθένωσης.

Πηγή:emedi.gr