Αναλύοντας το ελικοβακτήριο του πυλωρού

Το ελικοβακτήριο του πυλωρού (Ηelicobacter pylori ) πρόκειται για ένα gram (-) negative μικραερόφιλο βακτήριο που εντοπίζεται κυρίως στο στόμαχο ,αλλά είναι ικανό να δημιουργήσει έλκος τόσο στο στομάχι ,όσο και στο δωδεκαδάκτυλο .

Μια από τις χαρακτηριστικές του ιδιότητες ,είναι η ικανότητα του να επιβιώνει στο ισχυρά όξινο περιβάλλον του στομάχου . 

Το βακτήριο έχει την ικανότητα να παράγει και  Ουρεάση  η όποια στη συνεχεία διασπά την ουρία που παράγεται στο στομάχι σε διοξείδιο του άνθρακα και αμμωνία. Η παραγόμενη αμμωνία δεχόμενη ένα (Η⁺ ) μετατρέπεται σε ΝΗ₄⁺  το όποιο εξουδετερώνει το γαστρικό οξύ.

Η ικανότητα του να χρησιμοποίει μικρή ποσότητα , οξυγόνου εξασφαλίζει τη διαβίωση του στο περιβάλλον του στομάχου.

Πέρα όμως από την ικανότητα του να εξουδετερώνει το γαστρικό οξύ το ελικοβακτήριο διαθέτει και ένα τρίτο όπλο. Ένα  μαστίγιο που διαθέτει το βοήθα τόσο στο να ανιχνεύσει περιοχές με ισχυρό όξινο  P^H  και με χημειοταξία να απομακρυνθεί από αυτές ,αλλά το ίδιο αυτό μαστίγιο ,βοηθά το βακτήριο να φωλιάσει στη βλέννα του στομάχου (το Ηelicobacter.pylori διαθέτει περισσότερο από ένα μαστίγια ) .

Όπως προαναφέρθηκε το βακτήριο είναι ικανό να παράγει μια σειρά από ουσίες , η παραγόμενη αμμωνία είναι τοξική για τα επιθηλιακά κύτταρα του στομάχου. Μια από τις απλές διαγνωστικές μεθόδους ανίχνευσης του Ηelicobacter.pylori ,αποτελεί το test  ανίχνευσης Ουρεάσης  .

Το βακτήριο πρώτο αναγνωρίστηκε  το 1982 από τους Dr Barry Marshall και Dr Robin Warren. Για την ανακάλυψη τους αυτή , ότι το βακτήριο μπορεί  να επιβιώσει  στο όξινο περιβάλλον του στομάχου κάτι που μέχρι πριν θεωρούνταν απίθανο ,τιμήθηκαν με Νόμπελ φυσιολογίας το 2005 .

Βέβαια και παλαιότερα είχαν διατυπωθεί προτάσεις από άλλους επιστήμονες για αποικισμό του στομάχου από βακτήρια , όμως οι προτάσεις αυτές δεν κατάφεραν να επιβεβαιωθούν μιας που δεν κατάφεραν να απομονώσουν και στη συνέχεια να καλλιεργήσουν το μικροοργανισμό, ενδεικτικά αναφέρω ότι Γερμανοί Επιστήμονες από το 1875 είχαν ανακαλύψει βακτήρια σε σχήμα σπείρας στο στόμαχο .

Τι μπορεί να προκαλέσει το Ελικοβακτήριο του Πυλωρού .

Η διάγνωση της μόλυνσης συνήθως γίνεται μέσω ελέγχου για συμπτώματα δυσπεψίας του ασθενούς . Αρχικά συμπτώματα μόλυνσης με Η.pylori μπορεί να αποτελέσουν τα εξής

     Πόνος ή δυσφορία (συνήθως στην άνω κοιλιακή χώρα)

     Φούσκωμα

     Αίσθημα πληρότητας μετά την κατανάλωση μιας μικρής ποσότητας τροφίμων

     Ανορεξία

     Ναυτία ή εμετό

     Σκούρο χρώμα κόπρανων

     Ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία

     Έλκη που αιμορραγούν μπορεί να προκαλέσει χαμηλό αιματοκρίτη και κόπωση

Το Η.pylori είναι ικανό να αυξήσει τη πιθανότητα δημιουργίας έλκους του στομάχου κατά 4 φορές. Η δημιουργία έλκους προϋποθέτει μακροχρόνια παρουσία του βακτηρίου στο στόμαχο.

Εφόσον το βακτήριο βρει την ικανότητα επιβιώσει και κατά συνέπεια να αποικήσει το στόμαχο σε αρχικό στάδιο εξ αιτίας των ουσιών που εκκρίνει μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή (γαστρίτιδα) η οποία μπορεί να εξελιχτεί σε χρόνια .

Εάν η βλάβη που προκαλεί το βακτήριο στο επιθήλιο του στομάχου είναι εκτεταμένη είναι δυνατόν να προκληθεί έλκος .

Έτσι σε ποσοστό 10-20 %  των ασθενών με Η.pylori είναι πιθανόν να παρουσιάσει έλκους του στομάχου ,είτε του δωδεκαδακτύλου.

Οι επιστήμονες πρωταρχικά πίστευαν ότι η δημιουργία του έλκους του στομάχου οφειλόταν αποκλειστικά σε λανθασμένες διαιτητικές επιλογές , σε αυξημένο άγχος , σε υπερέκκριση γαστρικού οξέος ,είτε αλόγιστη λήψη NSAID (και Salospir ) , πλέον υποστηρίζουν ότι το Η.pylori ευθύνεται 90% για έλκη του δωδεκαδακτύλου και κατά 80% για έλκη του στομάχου. Φυσικά έλκος στομάχου μπορεί να  έχουμε και χωρίς τη παρουσία του Η.pylori .

Στο σημείο που έχει ριζώσει το βακτήριο και με τις ουσίες που εκκρίνει, αλλά και η παρουσία του ,αναγνωρίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα που αντιστέκεται με φλεγμονή , η φλεγμονή όμως έχει σαν αποτέλεσμα να διαταραχτούν τοπικά  οι προστατευτικοί μηχανισμοί του στομάχου ,απέναντι στο γαστρικό οξύ και τη πεψίνη και η διάβρωση που υφίσταται   ο βλεννογόνος να καταλήξει σε έλκος .

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι όχι μόνο ο Η.pylori ευθύνεται για τη δημιουργία γαστρίτιδας ή και  έλκους, αλλά και ένα συγγενικό σε αυτό βακτήριο γνωστό με το όνομα  Helicobacter heilmannii.

Το   Η.pylori είναι το πρώτο βακτήριο που αναγνωρίστηκε από το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας  (WHO) ως καρκινογόνος παράγοντας 1^ης τάξης .

Μέχρι στιγμής έχουν προταθεί δυο μηχανισμοί  μέσω των οποίων το Ελικοβακτήριο μπορεί να προκαλέσει νεοπλασία .

Ο κίνδυνος νεοπλασίας σε ασθενείς με χρόνια γαστρίτιδα είναι 6πλασιος από αυτών των φυσιολογικών ατόμων .

Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου  αυξάνει με το χρονικό διάστημα παρουσίας του βακτηρίου στο στόμαχο ,ιδιαίτερα στη περίπτωση που η αποίκηση έχει πραγματοποιηθεί κατά τη παιδική ηλικία.

Πέρα όμως από τη χρονική διάρκεια παρουσίας του βακτηρίου στις επιπλοκές που μπορεί να επιφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό ,σημαντικό ρόλο παίζει και η προέλευση του βακτηρίου. Οι μεταλλάξεις των στελεχών του Η.pylori ακολούθουν την μετακίνηση του ανθρωπινού γένους.

Πιο συγκεκριμένα  έχουμε 3 ειδή που προέρχονται από την Αφρική ,2 από την Ασία και 1 από την Ευρώπη .

Το βακτήριο πέρα από την ικανότητα του να αποσυντονίσει τη λειτουργία του βλεννογόνου εξαιτίας της παράγωγης από το ίδιο πρωτεασών, είναι ικανό να διαταράξει τη φυσιολογική λειτουργία των αδένων προκαλώντας αχλωρυδρία ,απώλεια του γαστρικού παράγοντα με αποτέλεσμα τη ταυτόχρονη εμφάνιση αναιμίας ,είτε σιδηροπενικής ,είτε μεγαλοβλαστικής μορφής .

Ο σίδηρος διαδραματίζει σημαντικό ρολό στο μεταβολισμό του βακτηρίου και είναι σημαντικός για τη διαβίωση του .Προσωπικά είμαι της άποψης ότι ο οργανισμός  με κάποιο τρόπο προσπαθεί να στερήσει από το βακτήριο το σίδηρο .

Σε άτομα μεγάλης ηλικίας , ωστόσο, είναι πιθανό η λοίμωξη να εξαφανιστεί καθώς ο βλεννογόνος του στομάχου γίνεται όλο και πιο ατροφικός και αφιλόξενος για αποικισμό.

Η εκρίζωση του Η.pylori ,βελτιώνει τη λειτουργία του στομάχου ,συντελεί καθοριστικά στην επούλωση του έλκους ,αλλά δεν μπορεί να απόκλιση τη πιθανότητα νεοπλασίας

Ο Blaser υπέθεσε ότι H. pylori μπορεί να θεωρηθεί ωφέλιμος για τον ανθρώπινο οργανισμό  ,μιας που ο αποικισμός  του στομάχου ,από τον μικροοργανισμό  θα μπορούσε να προσφέρει προστασία  σε ασθένειες όπως (οισοφάγος Barret,  αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση .

Είχε  προτείνει ότι η αλόγιστη  χρήση και κατάχρηση αντιβιοτικών στα μικρά παιδιά μπορεί να προκαλέσει παράπλευρες απώλειες, όπως η  εξαφάνιση της αρχαίας μικροχλωρίδας σε κρίσιμα στάδια της πρώιμης ζωής. Με αποτέλεσμα πιθανές μεταβολικές ,ανοσολογικές διαταραχές.

Συμφώνα με αποτελέσματα μικρής έκτασης ερευνών ο Η. pylori μπορεί να εμπλέκεται στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις .

Μπορεί να συμβάλει στην αρτηριοσκλήρυνση  We conclude that H. pylori infection may affect lipid metabolism in a way that could increase the risk of atherosclerosis. Thus H. pylori infection is an independent risk factor for coronary artery disease. Kanbay M, Gur G, Yucel M, Yilmaz U, Boyacioglu S. Does eradication of Helicobacter pylori infection help normalize serum lipid and CRP levels? Dig Dis Sci. 2005 Jul;50(7):1228-31.

Μπορεί να αυξήσει σε μέτριο βαθμό τις πιθανότητες  ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου  Association between H. pylori positivity, anti-CagA positivity and stroke is modest and seems higher with stroke due to large vessel disease. This meta-analysis suggests that the role of CagA positive H. pylori strains in different stroke etiologic subclasses should be the target of future prospective investigation. Cremonini F, Gabrielli M, Gasbarrini G, Pola P, Gasbarrini A. The relationship between chronic H. pylori infection, CagA seropositivity and stroke: meta-analysis. Atherosclerosis. 2004 Apr;173(2):253-9.

Μπορεί να συμβάλει στην ινσουλινοαντίσταση Aydemir S, Bayraktaroglu T, Sert M, Sokmen C, Atmaca H, Mungan G, Gun BD, Borazan A, Ustundag Y. The Effect of Helicobacter pylori on insulin resistance. Dig Dis Sci. 2005 Nov;50(11):2090-3.

Μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση δερματολογικών παθήσεων , όπως η ροδόχρους ακμής  This supports the suggestion of some form of relationship between rosacea and H. pylori infection, though further investigations with larger sample sizes are required for a definite conclusion. Zandi S, Shamsadini S, Zahedi MJ, Hyatbaksh M. Helicobacter pylori and rosacea. East Mediterr Health J. 2003 Jan-Mar;9(1-2):167-71.

These results suggest a possible usefulness of Helicobacter pylori eradication in some patients with chronic idiopathic urticaria. Controlled and randomized studies are necessary to confirm it. Vazquez Romero M, et. al[Chronic urticaria and Helicobacter pylori] [Article in Spanish] Med Clin (Barc). 2004 Apr 24;122(15):573-5.

H εκρίζωση του Η.p  μετά από χρήση αντιβιοτικών δεν επέφερε κάποια σημαντική βελτίωση στην περίπτωση ασθενών με χρόνια κνίδωση. These results suggest a possible usefulness of Helicobacter pylori eradication in some patients with chronic idiopathic urticaria. Controlled and randomized studies are necessary to confirm it.

Federman DG, Kirsner RS, Moriarty JP, Concato J. The effect of antibiotic therapy for patients infected with Helicobacter pylori who have chronic urticaria. J Am Acad Dermatol. 2003 Nov;49(5):861-4.

Τρόποι Διάγνωσης

·         H. Pylori αντιγόνο κοπράνων

·         Δοκιμασία αναπνοής

·         Ορολογική μέθοδος ανίχνευσης αντισωμάτων Hp (Elisa)

·         Ανίχνευση αντισωμάτων Ηp σε ούρα ή σίελο

·         Ενδοσκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού

·         Ιστολογική εξέταση

Ενδείξεις εκρίζωσης

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Maastricht III σε εκρίζωση του Ελικοβακτηριδίου του Πυλωρού

προχωρούμε στις εξής περιπτώσεις:

Με ισχυρή ένδειξη:

• Πεπτικό έλκος

• Ατροφική γαστρίτιδα

• Χαμηλής κακοήθειας HP(+) MALT λέμφωμα σταδίου 1

• Μετά από αφαίρεση γαστρικού καρκίνου

• Σε συγγενείς 1ου βαθμού ασθενών με γαστρικό καρκίνο

• Μετά από επιθυμία του ασθενούς (εφόσον έχει προηγηθεί ολοκληρωμένη ενημέρωση από τον ιατρό)

• Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα και ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία

• Σε επικείμενη έναρξη θεραπείας με ΜΣΑΦ, όταν ο ασθενής δεν λαμβάνει χρονίως ΜΣΑΦ.

Με μέτρια ένδειξη:

• Μετά από χειρουργηθέν πεπτικό έλκος

• Μακροχρόνια θεραπεία με ασπιρίνη σε ασθενή που παρουσίασε αιμορραγία από το πεπτικό

• Δυσπεπτικά ενοχλήματα (μετά από διερεύνηση σε ασθενείς >45 ετών, εμπειρικά σε ασθενείς <45 ετών)

• Σε ασθενείς που λαμβάνουν μακροχρόνια θεραπεία με PPIs λόγω ΓΟΠΝ

Φαρμακευτική αγωγή

Μέχρι στιγμής η εκρίζωση του βακτηρίου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αποκλειστικά με μονοθεραπεία .

Ο συνδυασμός αντιβιοτικών έχει προβεί αποτελεσματικός.

Το Ελικοβακτήριο του Πυλωρού θεραπεύεται με το συνδυασμό ενός Αναστολέα της αντλίας πρωτονίων PPI(proton pump inhibitor) και αντιβιοτικών.

 Τριπλό Σχήμα Standard triple therapy 10-14 ημέρες

·          PPI x2 (Oral proton pump inhibitors: omeprazole 20–40 mg, rabeprazole 20 mg, lansoprazole 30 mg, dexlansoprazole 30–60 mg, pantoprazole40 mg, esomeprazole 40 mg)

• Clarithromysin 500 mg x 2
• Amoxicillin 1 g x 2 ή metronidazole 500 mg x 2 Το βακτήριο παρουσιάζει ισχυρή αντίσταση απέναντι σε αντιβιοτικά όπως το metronidazole και η clarithromycin.

Στην Ελλάδα παρατηρείται αυξημένο ποσοστό αντοχής του Ελικοβακτηρίου στη μετρονιδαζόλη .

Τετραπλό Σχήμα  Standard Quadruple Therapy

• PPIs x2
• metronidazole 500mg x 3, ή 250mg x 4
• Tetracycline 500 mg x 4
• bismuth subcitrate potassium 140 mg/metronidazole 125 mg/tetracycline 125 mg [Pylera] 3 καψουλες x 4

Το σχήμα αυτό παρουσιάζει μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας ακόμα και σε χώρες με υψηλή αντοχή του βακτηρίου στη μετρονιδαζόλη

Διαδοχικό  σχήμα  Sequential Quadruple Therapy

• PPI   x 2
• 1-5 ημέρες  : amoxicillin 1 g x 2  για τις πρώτες 5 ημέρες
• 6-10 ημέρες : clarithromycin 500 mg και metronidazole 500 mg, ταυτόχρονα X 2

Συνεχίζουμε τη χορήγηση του PPI x1 για  4-6 εβδομάδες εάν το ελικοβακτήριο έχει δημιουργήσει και έλκος (> 1 cm)

Η βραχυπρόθεσμη θεραπεία δεν έχει αποβεί τόσο  αποτελεσματική (7-10 ημέρες ) όσο η τριπλή –τετραπλή θεραπεία για 14 μέρες.

Η τριπλή θεραπεία, αν και αποτελεσματική, έχει αρκετά μειονεκτήματα, όπως η κακή συμμόρφωση των ασθενών και των παρενεργειών  που επάγεται η φαρμακευτική αγωγή .

Η συμμόρφωση αντιμετωπίζεται με την απλούστευση των σχημάτων, έτσι ώστε οι ασθενείς μπορούν να λάβουν τα φάρμακα δύο φορές την ημέρα. Απλούστερη (διπλή θεραπεία) και μικρότερη σχήματα (7 και 10 ημερών) δεν είναι τόσο αποτελεσματική  όσο τριπλή θεραπεία για 14 ημέρες.

Kist, διευθυντής του National Reference Center for Helicobacter pylori  δήλωσε στο Reuters  ότι 40 έως 50% των ασθενών είναι πλέον ανθεκτικά στη μετρονιδαζόλη, ένα από τα τρία πρότυπα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στη Γερμανία για τη θεραπεία της λοίμωξης από Η. pylori. Αυτός ο αριθμός αυξήθηκε από 30 τοις εκατό το 1980 Reuters. Frankfurt. March 6, 2002.

Διαιτητική αντιμετώπιση

Μικρά τακτά γεύματα , ιδιαίτερη υπενθύμιση για  μη παράληψη του πρωινού

Αποφυγή μεγάλων  γευμάτων που μπορεί να προκαλέσουν διάταση και γενικότερα να επιβαρύνουν, δυσχεράνουν τη λειτουργία του γαστρεντερικού

Αποφυγή τροφίμων που μπορεί να προκαλέσουν στο ασθενή δυσανεξία

Πρόταση κατανάλωσης μπρόκολου αλλά και γενικότερα λαχανικών που ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών λαχανικών (cruciferous vegetables). Τα λαχανικά αυτής της οικογενείας ενισχύουν τη χημειοπροστασία, έχουν ισχυρή αντιβακτηριδιακή δράση ενώ ταυτόχρονα  μειώνουν το οξειδωτικό στρες . sulforaphane (SF) from broccoli is a powerful bactericidal agent against H. pylori (Yanaka et al, 2009 . Η SF σε 8 εκ των 10 των περιπτώσεων ανέστειλε την ανάπτυξη του βακτηρίου .

 Τα λαχανάκια Βρυξελλών ,το μπρόκολο , το κουνουπίδι , τα γογγύλια , τα ραπανάκια  περιέχουν SF.

Όσο αναφορά το λάχανο δεν έχει αποδειχτεί ότι φέρει ιδιότητες καταπολέμησης του  Η.pylori . Η SF καταστρέφετε κατά το μαγείρεμα .

Πρόταση για κατανάλωση σόγιας ή και προϊόντων της . Intake of soy products may help reduce the effects of inflammation-related IL-10 genetic polymorphisms (Ko et al, 2009).

Πρόταση κατανάλωσης  ( φρούτων –λαχανικών) με υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή τα οποία που ασκούν ισχυρή δράση εναντίον του   Η.pylori. Τροφές όπως μούρα, εσπεριδοειδή , κρεμμύδια, μαϊντανός ,πράσινο τσάι ,κόκκινο κρασί , μαύρη σοκολάτα είναι πλούσιες σε  φλαβονοειδή .

Πρόταση έναρξης κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ,πλούσια σε καροτενοειδή και φλαβονοειδή  . 

Πρόταση κατανάλωσης πιπεριάς chilli που περιέχουν καψαϊκίνη , ιδιαίτερα σε περίπτωσης έλκους μιας που συμφώνα με νεότερη έρευνα είναι ικανή να συμβάλει στην επούλωση του έλκους , παλιότερα αντενδεικνύντο 

Πρόταση κατανάλωσης προϊόντων που περιέχουν προβιότικα ( όπως κεφίρ , γιαούρτι εμπλουτισμένο με καλλιέργειες προβιοτικών ,ξυνολάχανο.

Συμπληρώματα

Προβιοτικά

Άτομα που έκαναν αυξημένη κατανάλωση προβιοτικών παρουσίασαν χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης με Η.pylori.

Παρόλα αυτά και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες που αποδεικνύουν ότι τα προβιοτικά από μονά τους μπορούν να καταπολεμήσουν το Η.pylori , μπορούν όμως να μειώσουν τη βαρύτητα της μόλυνσης .

Τα προβιοτικά θεωρούνται ότι μπορούν να δράσουν με 2 ξεχωριστούς μηχανισμούς εναντίον του  Η.pylori. Πρώτον προκαλούν την παραγωγή προϊόντων που περιορίζουν , δεν ευνοούν την ανάπτυξη του βακτηρίδιου και δεύτερον οι μικροοργανισμοί αυτοί καταλαμβάνουν θέσεις στις οποίες το βακτήριο θα ήθελε να προσκολληθεί .

Πειράματα σε ζώα έχουν αποδείξει την αντιφλεγμονώδη ικανότητα των προβιοτικών . Στις περισσότερες έρευνες έχει χρησιμοποιηθεί το στέλεχος του Lactobacillus αλλά και το saccchotomyces Boulardii παρουσιάζει αντίστοιχη αντί - Η.pylori δράση.

 Πέρα όμως από την ικανότητα τους να δράσουν ενάντια στο βακτήριο, τα προβιοτικά είναι ικανά να μετριάσουν ,είτε να αποτρέψουν  ,παρενέργειας που μπορεί η χρήση των αντιβιοτικών να προκαλέσει  όπως πχ: διάρροια

Δοσολογία

Κατά τη διάρκεια εκρίζωσης του Η.pylori μπορεί να χορηγηθούν κάψουλες Lactobacillus (acidophilus ή GG) με 1 biilion organisms   2 bd ή  saccharomyces boulardii 500 mg bd.

Προφυλάξεις

Γαστρεντερικά προβλήματα μετρίας έντασης, είναι πιθανόν να παρατηρηθούν σε ασθενείς με δυσανεξία στη λακτόζη.

Βιταμίνη C (Ασκορβικό οξύ)

Η βιταμίνη C έχει παρουσιάσει ισχυρή δράση καταπολέμησης του Η.pylori . Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης το ποσοστό εκρίζωσης του Η.pylori μετά από διάστημα των 2 εβδομάδων κατά το οποίο είχε χορήγηση 1000mg βιταμίνης C σε ασθενείς ήταν 10%. Πενταετής Ιαπωνική μελέτη αποκάλυψε, ότι άτομα που έκαναν χρήση συμπληρώματος C είχαν μικρότερη πιθανότητα δημιουργίας έλκους του στομάχου.

Η διαιτητική πρόσληψη Βιταμίνης C προτείνεται σε κάθε άτομο με ενεργό έλκος ή με οικογενειακό ιστορικό έλκους ή ακόμη και στη περίπτωση που ο τρόπος ζωής του (πχ: κάπνισμα, υψηλή κατανάλωση αλκοόλ) αυξάνουν τις προϋποθέσεις δημιουργίας έλκους.

 Δοσολογία

Για την εκρίζωση του H. pylori ή καταστολή του  (εκτός από την καθημερινή διαιτητική πρόσληψη), η δόση είναι 500 mg δύο φορές ημερησίως.

Προφυλάξεις

Αυξημένη ποσότητα και μακροχρόνια χρήση βιταμίνης C και  μπορεί να δημιουργήσει  πέτρα στους νεφρούς ή και να προκαλέσει διάρροια ,ναυτία ,γαστρίτιδα . Επιβάλλεται η προσεκτική χορήγηση βιταμίνης C  σε νεφροπαθής .

Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA)

Τα Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα όπως τα Αλφα-λινολενικό οξύ, το εικοσιπεντανοϊκό οξύ [ΕΡΑ], γ-λινολενικό οξύ [GLA], και το λινελαϊκό οξύ) έχουν αποδείξει in vitro και in vivo την αντί- H. pylori δράση τους .

Σε κλινική μελέτη κατά τη διάρκεια της οποίας χορηγήθηκε  2 g a day of a 1:1 mixture of fish oil (EPA and docosahexaenoic acid) and black currant seed oil (GLA), για χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων ή εκρίζωση του H. Pylori επετεύχθη σε ποσοστό 50% των ασθενών .

Παρότι το ποσοστό εκρίζωσης του βακτηρίου υπολείπεται του ποσοστού εκρίζωσης με τη χρήση αντιβιοτικών  ( 80-90 %) μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση για άτομα που αρνούνται τη χρήση αντιβιοτικών ,έχει μικρότερο κόστος και λιγότερες παρενέργειες .

Δοσολογία

Για καταστολή – εκρίζωση του H. Pylori   1 g of fish oil και  1 g of GLA-containing oil (evening primrose, black currant seed, borage, or hemp seed oils ) για χρονικό διάστημα 8 εβδομάδων .

Προφυλάξεις

 Τα Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Υψηλές δόσεις των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (μεγαλύτερη των  από 3 g / ημέρα) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας όταν ταυτόχρονα λαμβάνεται αντιπηκτική θεραπεία .

Βότανα

 Κούρκουμη Turmenic   (Curcuma longa)

Η Κούρκουμη έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες τόσο στη Κινεζική όσο και στην Αγιουβερδική Ιατρική για τη καταπολέμηση της δυσπεψίας και του επιγαστρικού πόνου.

Κλινική μελέτη κατά την οποία χορηγηθήκαν 600 mg  turmeric root five times daily to people with PUD and demonstrated 48% ulcer resolution at 4 weeks and 76% at 12 weeks. Κατά την ίδια έρευνα  turmeric markedly improved symptoms of dyspepsia in 1 to 2 weeks.

Παρόλα αυτά η Κούρκουμη απέτυχε να προκαλέσει , σε μεμονωμένη χρήση της,   εκρίζωση του H. Pylori , παρόλο το γεγονός ότι της έχουν αποδοθεί και αντί - H. Pylori  ιδιότητες .  

Μελέτες που διεξήχθησαν στις Ηνωμένες πολιτίες της Αμερικής Mahady GB, Pendland SL, Yun G, Lu ZZ. Turmeric (Curcuma longa) and curcumin inhibit the growth of Helicobacter pylori, a group 1 carcinogen. Anticancer Res. 2002 Nov-Dec;22(6C):4179-81. 

,Ιταλία Nostro A, Cellini L, Di Bartolomeo S, Di Campli E, Grande R, Cannatelli MA, Marzio L, Alonzo V. Antibacterial effect of plant extracts against Helicobacter pylori. Phytother Res. 2005 Mar;19(3):198-202. Απέδειξαν  μια σημαντική in vitro δράση των εκχυλισμάτων έναντι του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, που οδηγεί τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η Κούρκουμη μπορεί να θεωρηθεί ως σημαντική  συμπληρωματική υποστηρικτική  θεραπεία έναντι της λοίμωξης.

Προφυλάξεις

Η Κούρκουμη (Turmeric )δυνητικά μπορεί να προκαλέσει ναυτία, διάρροια, αίσθημα καύσου, ή  και πέτρες στα νεφρά. Υπάρχουν αποδείξεις ότι μπορεί να αυξήσει το κίνδυνο αιμορραγίας όταν ταυτόχρονα λαμβάνεται αντιπηκτική θεραπεία .

Μαστίχα (Pistacia lentiscus )

Οι αντί - H. Pylori   δράσεις της μαστίχας  έχουν αποδείχτει in vitro και in vivo. Πέρα όμως από τη καταπολέμηση του βακτηρίου η μαστίχα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη καταπολέμηση της δυσπεψίας  ,ενώ παράλληλα παρουσιάζει διεγερτική δράση στη καταπολέμηση τόσο του στομαχικού όσο και του δωδεκαδακτυλικού έλκους.

Δοσολογία

Για δυσπεψία 350 mg κάψουλες td για 3 εβδομάδες .

Για θεραπεία έλκους του Δωδεκαδακτύλου  500 mg κάψουλες bd για 2 εβδομάδες .

Προφυλάξεις

Να μην χορηγείται σε άτομα που παρουσιάσουν αλλεργία σε φιστίκια .

Η χορήγηση της να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή σε άτομα που λαμβάνουν (ΑCE) inhibitors , γιατί συνεργικά μπορεί να προκαλέσει υπόταση .

Cranberry (Vaccinium oxycoccos)

To μούρο oxycoccus palastrio (common Granberry ή Northern Cranberry) σε διπλή τυφλή έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ασθενείς με H. Pylori   απέδειξε την ικανότητα καταστολής ή και  εκρίζωσης του H. Pylori A double blind randomised placebo controlled trial conducted in China by Zhang et al (2005 ) . Πρέπει να αναφερθεί ότι  το Cranberry έχει την ικανότητα να αποτρέπει τη προσκόλληση του στο τοίχωμα του στομάχου.

Το ποσοστό όμως εκρίζωσης δεν είναι πολύ μεγάλο ανέρχεται σε ποσοστό 14%.

Cranberry βρέθηκε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της αντιβιοτικής τριπλής θεραπείας που περιλαμβάνει τη χρήση ενός αναστολέα αντλίας πρωτονίων (Shmuely του 2004, 2007 Shmuely. Ιδιαίτερη συνεργική ενέργεια του Cranberry παρουσιάστηκε σε γυναίκες ασθενείς που λάμβαναν τριπλοθεραπεία .

Οι βακτηριοστατικές δράσεις του Cranberry εντοπίστηκαν από Matsushima et al (2008). Η in vivo μελέτη χρησιμοποίησε  εκχύλισμα Cranberry έδειξε πλήρη αναστολή της ανάπτυξης και  του πολλαπλασιασμό του Η. pylori.

Αναστολή του βακτηρίου ήταν δοσοεξαρτώμενη. Οι ερευνητές στη συνέχεια επικεντρώθηκαν στο συστατικό του cranberry που ήταν υπεύθυνο για τη βακτηριοστατική  του δράση και διαπίστωσαν ότι η υψηλή περιεκτικότητα του  σε πολυφαινόλες του προσέδιδε την ιδιότητα αυτή  

Μορφολογική ανάλυση του βακτηρίου μετά από έκθεση σε Cranberry προσδιόρισε μια αλλαγή σχήματος στο βακτήριο από μία καμπυλωμένη ράβδο σε κοκκοειδή μορφή, εμποδίζοντας έτσι τον πολλαπλασιασμό του και την κανονική  του λειτουργία

Δοσολογία

Για καταστολή του H. pylori    χυμός Granberry 250 ml bd για 90 ημέρες

Προφυλάξεις

Απαιτείται προσοχή η χορήγηση τόσο μεγάλης ποσότητας χυμού σε άτομα με διαβήτη.

Το 2004 έχει εκδοθεί από το Committee on Safety of Medicines στην Αγγλία , η οδηγία ,ότι ο χυμός Cranberry μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της Βαρφαρίνης (Warfarin) ,το 2009 η οδηγία αυτή ανεστάλη.

Τσάι (Camellia sinensis)

Η κατανάλωση τσαγιού σε τακτική βάση, έχει επίσης αξιολογηθεί ως προστατευτικός παράγοντας κατά της λοίμωξης από H. pylori. Yee et al (2002) βρήκαν μια σημαντική αντίστροφη σχέση μεταξύ της λοίμωξης από H. pylori και την κατανάλωση τσαγιού.

Τα ενεργά συστατικά που θεωρείται ότι είναι οι κατεχίνες όπως οι ακόλουθες epigallocatechin (EGC), epicatechin (EC), epitechin gallate (ECG) and epigallocatechin gallate (EGCG).

    Οι κατεχίνες δρουν στις βακτηριακές μεμβράνες και να αναστέλλουν την δράση της ουρεάσης του Η. pylori in vitro (Matsubara 2003, 2000 Yee, Yee 2002).

Η έρευνα που διεξήχθη  από τους Lee et al (2006) υποδηλώνει ότι το τσάι μπορεί να δράσει ως ένας αντιβακτηριακός παράγοντας αντι-συγκόλλησης έναντι του Η. pylori αλλά μεμονωμένα να τον αναστείλει .

Γλυκόριζα ( Glycyrrhiza glabra)

Ήταν γνωστή από την αρχαιότητα σε Κίνα και Μεσόγειο . Πολλά γνωστά ιστορικά πρόσωπα όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ιούλιος Καίσαρας , Ο Ναπολέων Βοναπάρτης έκαναν χρήση γλυκόριζας .

Η deglycyrrhizinated licorice (DGL) είναι απαλλαγμένη των παρενεργειών της γλυκόριζας ,όπως αύξηση της αρτηριακής πίεσης ,κατακράτηση Νάτριου ενώ ταυτόχρονα είναι λιγότερο ηπατοτοξική.

Οι Αντι-Η.pylori ιδιότητες του DGL οφείλονται στη παρουσία Φλαβονοειδών ,Βιταμινών του συμπλέγματος Β , Βιταμίνης Ε και Λεκιθίνης .

Το γλυκυρριζίνη (glycyrrhizin) έχει αντιφλεγμονώδη δράση, αναστέλλει την παραγωγή της PGE2 και αυξάνει την παραγωγή βλέννας του στομάχου, και αναστέλλει την έκκριση της πεψινογόνου.

Πρόσφατη Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο  Institute of Medical Microbiology and Virology, Kiel, Germany και στην οποία χρησιμοποιήθηκε εκχύλισμα γλυκόριζας παρήγαγε ισχυρό αντιβακτηριδιακό  αποτέλεσμα  εναντίον  των στελεχών του Η. pylori που είναι ανθεκτικά έναντι Κλαριθρομυκίνη, ένα από τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται συνήθως στη φαρμακευτική θεραπεία του H.pylori Krausse R, Bielenberg J, Blaschek W, Ullmann U. In vitro anti-Helicobacter pylori activity of Extractum liquiritiae, glycyrrhizin and its metabolites. J Antimicrob Chemother. 2004 Jul;54(1):243-6. Epub 2004 Jun 9.

Mελέτη στο Πανεπιστήμιο του Toho, Chiba, Ιαπωνία, διαπίστωσε ότι τα εκχυλίσματα γλυκόριζας είναι επίσης αποτελεσματικά έναντι στελεχών Η. pylori που είναι ανθεκτικά τόσο Αμοξικιλλίνη και Κλαριθρομυκίνη, και πρότεινε τη χρήση τους σε ασθενείς που παρουσίασαν έλκος μετά τη μόλυνση τους από το βακτήριο  . Fukai T, Marumo A, Kaitou K, Kanda T, Terada S, Nomura T. Anti-Helicobacter pylori flavonoids from licorice extract. Life Sci. 2002 Aug 9;71(12):1449-6

Εκχυλίσματα Σκόρδου και κανέλλας

Εκχυλίσματα  σκόρδου και πιπεριών  που περιέχουν καψαϊκίνη μπορούν να αναστέλλουν H. pylori in vitro και ελέγχθηκαν για την ικανότητά τους να αναστέλλουν το βακτήριο ίη νίνο σε μια διασταυρούμενη δοκιμή περιλαμβάνει 12 άτομα που είχαν μολυνθεί με το βακτήριο .

Graham, D. Y., Anderson, S.-Y. & Lang, T. (1994). Garlic or jalapeno peppers for the treatment of Helicobacter pylori infection. American Journal of Gastroenterology 94, 1200–2

 Εκχύλισμα Κανέλας iη vitro προκάλεσε  ανασταλτική επίδραση  τόσο στην ανάπτυξη του Η.pylori αλλά και ταυτόχρονα περιόρισε τη παράγωγη ουρεάσης .

Tabak, M., Armon, R. & Neeman, I. (1996). Cinnamon extracts’ inhibitory effect on Helicobacter pylori. Journal of Ethnopharmacology 67, 269–77.

Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε τον Nir να διεξάγει κλινική δόκιμη ,όμως η συγκέντρωση του εκχυλίσματος  που επιλέχτηκε δεν ήταν αποτελεσματική in vivo. Οι μελετητές πρότειναν ότι η εξάλειψη του βακτηρίου ίσως απαιτεί μεγαλύτερη συγκέντρωση κανέλας ή κάποιο άλλο σχήμα που συνδυάζει και παρουσία αντιβιοτικού .

Nir, Y., Potasman, I., Stermer, E., Tabak, M. & Neeman, I. (2000). Controlled trial of the effect of cinnamon extract on Helicobacter pylori. Helicobacter 5, 94–7.

Αλέξανδρος Μουμτζής

Ενδοκρινολόγος-Ειδικός

 εφαρμογών διαιτητικής