Οι θεραπευτικές ιδιότητες του πράσινου τσαγιού

Το τσάι μαζί με το καφέ αποτελούν τα πιο δημοφιλή ροφήματα στον κόσμο . Προερχεται από την Ασιατική ενδοχώρα που περιλαμβάνει το Θιβέτ, δυτική Κίνα και τη βόρεια Ινδία. Σύμφωνα με τον αρχαίο κινεζικό μύθο, το τσάι ανακαλύφθηκε από τον κινέζο αυτοκράτορα Shen Nung-το 2737 π.Χ., όταν τα φύλλα από έναν άγριο θάμνο τσαγιού έπεσαν τυχαία σε μια κατσαρόλα με νερό που έβραζε.

Καταναλώνεται στην Κίνα εδώ και 2000-3000 χρόνια. Εισήχθη στην Ιαπωνία το 600 πΧ ενώ στην Ευρώπη έγινε γνωστό το  δέκατο έβδομο αιώνα.

Το τσάι καλλιεργείται πλέον  σε υποτροπικές και οι ορεινές περιοχές των τροπικών χωρών που περιλαμβάνουν την Κίνα, την Ινδία, τη Σρι Λάνκα, τη Ρωσία, την Ανατολική Αφρική, την Ιαπωνία, και Ινδονησία.

Οι περισσότερες  έρευνες όσο αναφορά τη δραστικότητα των συστατικών  του πράσινου τσαγιού και τα οφέλη υγείας που παρέχει, έχουν διεξήχθη στις Ασιατικές χώρες που παρουσιάζετε  αυξημένη κατανάλωση τσαγιού περίπου 3 φλιτζάνια την ημέρα 

Οι Ασιάτες λοιπόν χρησιμοποιούν για τις έρευνες τους το πράσινο τσάι ,ενώ οι Ευρωπαίοι χρησιμοποίησαν το μαύρο τσάι. Οι Ευρωπαίοι ερευνητές κατέληξαν δε στο συμπέρασμα μαύρο τσάι, έχει σχεδόν τα ίδια χαρακτηριστικά με το πράσινο. Το γεγονός αυτό, δεν διευκρινίζεται , είτε δεν γίνεται αποδεκτό από τους Ασιάτες συναδέλφους τους.

Κύρια συστατικά του πράσινου τσαγιού είναι αντιοξειδωτικά, πολυφαινόλες όπως Ταννίνες (κατεχίνες, επιγαλλοκατεχίνη (epigallocatechin gallate, EGCG), Φλαβονόλες άλλα φλαβονοειδή, θεογαλίνη, θεαννίνη, μεθυλοξανθίνες, Θεοφλαβίνες, αλκαλοειδή όπως η  καφεΐνη, αρωματικά έλαια, αμινοξέα και επίσης μέταλλα (Σίδηρο, Χαλκό, Ψευδάργυρο, Κάλιο, Φώσφορο, Φθόριο), Βιταμίνες (Κ, Α, Β, Ε, C) κ.α. Το κάθε φλιτζάνι  παρέχει παρέχει περίπου 20-35 mg του EGCG που αποτελεί τη δραστικότερη πολυφαινόλη του πράσινου τσαγιού 

Υπάρχουν περισσότερα από 4.000 πολυφαινολικές  ενώσεις, που υποδιαιρούνται  σε διάφορες  τάξεις και υποκατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των φλαβονοειδών, των ανθοκυανών, και ισοφλαβονών.

Οι πολυφαινόλες (φυτοχημικά), όπως και άλλα αντιοξειδωτικά,
βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από τη φυσιολογική διαδικασία που είναι γνωστή ως "οξειδωτικό στρες". Οι κατεχίνες που περιέχονται στο τσάι καθώς και η βιταμίνη C και Ε αποτελούν τις πιο δραστικές αντιοξειδωτικές ουσίες.

Όλα τα είδη τσαγιού μαύρο ,λευκό ,πράσινο ουσιαστικά προέρχονται από το ίδιο φυτό Camellia sinensis ,το χρώμα είναι αποτέλεσμα του βαθμού επεξεργασίας των φύλλων (Συγκομιδή ,μαρασμός ,τύλιγμα σχηματοποίηση ,οξείδωση –ζύμωση ,ξήρανση ,ταξινόμηση ,συσκευασία).

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η ποικιλία var.sinensis με μικρότερα φύλλα   καλλιεργείται περισσότερο στην Κίνα , και η οποία προορίζεται κυρίως για την παρασκευή πράσινου τσαγιού, ενώ η ποικιλία var. Assamica , με μεγαλύτερα φύλλα,  χρησιμοποιείται για την παραγωγή μαύρου τσαγιού.

Η χημική σύνθεση των φύλλων τσαγιού ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με την προέλευση, την ηλικία τους και το το είδος της επεξεργασίας. Τα φρέσκα φύλλα τσαγιού περιέχουν τη μεγαλύτερη ποσότητα κατεχινών μέρος των οποίων  καταστρέφεται κατά τη διάρκεια του μαρασμού και της επεξεργασίας .

Υπάρχουν 3000 διαφορετικά  είδη   τσαγιών  με κυριότερες όπως προαναφέρθηκε τα μαύρο ,λευκό ,πράσινο ,oolong . Τα πράσινα φύλλα του τσαγιού  θερμαίνονται με ατμό ή σε ειδικό τηγάνι αμέσως μετά την συλλογή.  Το βήμα της θέρμανσης σταματά την επίδραση του οξυγόνου και την ενζυμική αντίδραση. Το λευκό τσάι εξ αιτίας του μικρού βαθμού επεξεργασίας του περιέχει ουσιαστικά το μεγαλύτερο αριθμό αντιοξειδωτικών ουσιών .

Το πρασινωπό ή κιτρινωπό χρώμα του πράσινου τσαγιού οφείλεται στη παρουσια φλαβονολών  και φλαβονών (φαινολικές ενώσεις). Το πράσινο τσάι
περιέχει 17,5% πολυφαινόλες ενώ το μαύρο τσάι 14,4% .Κύρια συστατικά του  πράσινου τσάι είναι οι κατεχίνες(90% του κλάσματος πολυφαινόλης), οι οποίες αντιπροσωπεύουν μόνο το 25% στο μαύρο τσάι.

Πριν μερικά χρόνια το πράσινο τσάι θεωρούνταν υγιεινότερο του μαύρου λόγο της μεγάλης περιεκτικότητας τους σε  κατεχίνες .

Οι κατεχίνες καταστρέφονται κατά τη διάρκεια της ζύμωσης.
Η διαδικασία της ζύμωσης μπορει μεν να απενεργοποιεί τις κατεχίνες του πράσινου τσαγιού, δημιουργεί  όμως ένα εντελώς διαφορετικό σύνολο ισχυρών  αντιοξειδωτικών ενώσεων που είναι παρούσες  στο μαύρο τσάι.

Το μαύρο τσάι περιέχει  πιο σύνθετες πολυφαινόλες από πράσινο τσάι.
Η διαδικασία ζύμωσης που απαιτείται για την παραγωγή του μαύρου τσαγιού παράγει μερικά μοναδικά αντιοξειδωτικά ονομάζεται biflavonols, thearubigens, και ιδιαίτερα theaflavins.

Μια σειρά μελετών, έχουν αποδείξει ότι  οι θεαφλαβίνες του μαύρου  τσαγιού  έχουν εξίσου αντιοξειδωτική δραστηριότητα-αν όχι περισσότερη-από τις ενώσεις  που περιέχονται στο πράσινο τσάι

Ας δούμε λοιπόν μερικές από τις θεραπευτικές ιδιότητες του πράσινου τσαγιού .

Απώλεια Βάρους

Το πράσινο τσάι καθώς και ο καφές έχουν γίνει αντικείμενο ερευνών λόγο της πιθανής θερμογενετικής τους ικανότητας. Έχει αποδεδειχθεί ότι το πράσινο τσάι και η καφεΐνη αυξάνουν   τις ενεργειακές  δαπάνες του οργανισμού   και την οξείδωση του λίπους σε 24 ώρες. Ο τρόπος με τον οποίο το πράσινο τσάι αυξάνει τις ενεργειακές ανάγκες έγκειται στο γεγονός ότι ο πράσινο τσάι αναστέλλει ένα ενζυμο  την κατεχολ-O-μεθυλοτρανσφεράση. Το ενζυμο αυτό υποβαθμίζει τη δράση της Νοραδρεναλίνης.  Η αναστολή του  ενζύμου αυτό ,  οδηγεί σε συνεχή ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (διεγερτική ικανότητα ), με σκοπό να  οδηγεί σε μικρή αύξηση  των ενεργειακών δαπανών και οξείδωση του λίπους.

Η θερμογόνος δράση του πράσινου τσαγιού δεν μπορεί να αποδοθεί πλήρως στη περιεκτικότητα του  σε καφεΐνη ,μιας που  ισοδύναμη ποσότητα καφεΐνης παρουσιάζει μικρότερη θερμογόνα δράση (Dulloo et αl, 1999).

Το πράσινο τσάι όσο και ο καφές έχουν την ικανότητα, είτε μικρής αύξησης του Βασικού Μεταβολικού ρυθμού  ,είτε αποτρέπουν την μείωση του ,κάτι που παρατηρείται κατά το χρονικό διάστημα που ένα άτομο τίθεται σε υποθερμιδική διατροφή με σκοπό την απώλεια βάρους.

 Το γεγονός έχει εξάψει το ενδιαφέρον εταιριών συμπληρωμάτων διατροφής . Το αποτέλεσμα όσο αναφορά την απώλεια βάρους είναι δοσοεξαρτώμενο και απαιτείται σχετικά μεγάλη ποσότητα πράσινου τσαγιού  πχ: 5 φλιτζάνια ,ενώ ενισχύεται με ταυτόχρονη χρήση καφεΐνης και πράσινου τσαγιού . Μεγαλύτερη απώλεια βάρους  παρουσιαστήκαν σε άτομα που εκ των προτέρων έκαναν χρήση καφεΐνης ,ροφήματος καφέ .Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι μεγαλύτερη απώλεια βάρους επετεύχθητε σε άτομα Ασιατικής καταγωγής παρά σε Καυκάσιους .

Η θερμογενική ικανότητα του τσαγιού όσο και του καφέ δεν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα 2-3 ώρες. Ο ρυθμός επανάκτησης του βάρους ήταν μεγαλύτερος σε άτομα που δεν είχαν συνηθίσει προηγούμενος σε κατανάλωση καφέ ή τσαγιού ,ενώ μικρότερος βαθμός επανάκτησης παρουσιάστηκε σε άτομα που προηγουμένως έκαναν εκτεταμένη ή συστηματική χρήση καφεΐνης. Συμπερασματικά  το πράσινο τσάι αλλά και ο καφές δεν συντελεί στη διατηρήσει του βάρους.

Τόσο η καφεΐνη ,όσο και το τσάι γενικότερα κριθήκαν ασφαλή ροφήματα που συντελούν στον έλεγχο του σωματικού βάρους . Η υπερκατανάλωση καφέ –καφεΐνης  φυσικά σε μακροπρόθεσμη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση τόσο της αρτηριακής πίεσης όσο και των παλμών και γενικότερα να προκαλέσει υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος, σε σύντομο όμως χρονικό διάστημα μετά τη λήψη του ροφήματος. Αντιθέτως η κατανάλωση τσαγιού δεν προκαλεί αντίστοιχης έντασης συμπτώματα όπως η κατανάλωση  καφέ. Η απορρόφηση της EGCG από τον οργανισμό  ενισχύεται με το πιπέρι .

Προστασία από στεφανιαία νόσο

Η αύξηση της  ποσότητας των ελεύθερων ριζών στις αρτηρίες  αποτελεί καθοριστικό παράγοντα  εμφάνισης  καρδιαγγειακής νόσου. Η ευεργετική  δράση του πράσινου τσαγιού στη προστασία του  ενδοθηλίου  των αρτηριών, οφείλεται στη παρουσία κατεχινών που κατέχουν  την ικανότητα αναστολής ενζύμων που εμπλέκονται στη  παράγωγη ελευθέρων ριζών.

Περιορισμός  αθηροσκλήρωσης – βελτίωση λιπαιδιμικού προφίλ

 Το πράσινο τσάι έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό  στη μείωση  του  κίνδυνου της  αθηροσκλήρωσης αφού προκαλεί  μείωση της LDL λιποπρωτείνης  , των τριγλυκεριδίων και των υπεροξείδιων των λιπιδίων ( ελεύθερες ρίζες που προκαλούν βλάβη  της LDL και άλλων λιπιδίων) .

Ταυτόχρονα προκαλεί μείωση του   ινωδογόνου ( μια πρωτεΐνης του αίματος που εμπλέκεται  στο σχηματισμό θρόμβων στο αίμα) , ενώ παράλληλα  βελτιώνει την αναλογία της LDL (κακής ) χοληστερόλης προς την HDL ( καλή) χοληστερόλη .

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος του Journal of Nutrition Φεβρουαρίου 2005, το πράσινο τσάι μπορεί να προσφέρει ειδικά καρδιά-προστατευτικά οφέλη σε  άτομα με υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων. Η μείωση των τριγλυκεριδίων οφείλεται στη δράση των κατεχινών που περιέχονται στο πράσινο τσάι. Οι κατεχίνες μειώνουν τη δράση της παγκρεατικής λιπάσης ,ενός ενζύμου που παράγεται από τη πάγκρεας με σκοπό τη διάσπαση των τριγλυκεριδίων της τροφής.

 Δεδομένου ότι μια μεγάλη αύξηση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα μετά από ένα γεύμα είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για στεφανιαία νόσο, οι κατεχίνες του τσαγιού μειώνουν το ρυθμό διάσπασης των τριγλυκεριδίων μειώνοντας έτσι το επίπεδο των τριγλυκεριδίων που κυκλοφορούν στο αίμα μετά τη λήψη τροφής.  Πίνοντας ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι μαζί με τα γεύματα σας είναι μια καλή ιδέα, ειδικά αν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων σας είναι υψηλότερα από το κανονικό.

Κατεχίνες πράσινου τσαγιού ακουν αντιπηκτική δράση συμβάλλοντας  σ την πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων αίματος εμποδίζοντας το σχηματισμό των προ-φλεγμονωδών ενώσεων που προέρχονται από ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται στα κρέατα και πολυακόρεστα φυτικά έλαια όπως το καλαμπόκι, ο ηλιόσπορος και σογιέλαιο.

Δράση των κατεχινών στη προστασία του καρδιακού μυ σε περίπτωση οξείας καρδιακής νόσου είτε μετά από έμφραγμα

Η κύρια κατεχίνη του πράσινου τσαγιού, η EGCG (epigallocatechin-3-gallate) επιγαλλοκαχετίνη παρέχει ισχυρή προστατευτική δράση στη μη νέκρωση (θάνατο) του καρδιακού μυ μετά από επεισόδιο ισχαιμίας είτε  επαναιμάτωσης. Η οξειδωτική βλάβη που πλήττει το καρδιακό μυ ,ύστερα από ένα επεισόδιο ισχαιμίας περιγράφει τη λεγόμενη κατάσταση επαναιμάτωσης.

Η EGCG σύμφωνα με τους ερευνητές προστατεύει το καρδιακό μυ , αναστέλλοντας τη δημιουργία ενώσεων (NF-kappa-B and STAT-1)που προάγουν την φλεγμονή κατά τη διάρκεια της επαναιμάτωσης.

Η πρωτεΐνη STAT-1 ενεργοποιείται μετά από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο και οδηγεί σε νέκρωση του μυ. Η EGCG του να μπλοκάρουν τη δράση της πρωτεΐνης, STAT-1.

Πέρα από τη προστασία της EGCG απέναντι στη  νέκρωση του καρδιακού μυός ταυτόχρονα συμβάλει σε γρηγορότερη αποθεραπεία και αποκατάσταση  .Μεγαλύτερη προστατευτική δράση παρουσιάστηκε σε γυναίκες παρά σε άνδρες .

Μείωση-πρόληψη υπέρτασης
Σύμφωνα με Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος του Archives of Internal Medicine Ιούλιο του 2004 διαπίστωσε ότι μεταξύ των ατόμων που κατανάλωναν τσάι τακτικά για τουλάχιστον ένα χρόνο, ο κίνδυνος εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης ήταν 46% χαμηλότερος μεταξύ αυτών που έπιναν ½-1 φλιτζάνι την ημέρα, ενώ 65% μικρότερος  μεταξύ αυτών που καταναλώνουν περισσότερο από 2-1/2 φλιτζάνια την ημέρα. Παρόλα αυτά η μείωση της αρτηριακής πίεσης δεν αποδείχτηκε σε κάθε μελέτη που πραγματοποιήθηκε.

Συμβολή στη πρόληψη της Αθηροσκλήρωσης και του καρκίνου

Τόσο στη περίπτωση της αθηροσκλήρωσης όσο και του καρκίνου σημαντικό παράγοντα στην εξέλιξη των νόσων είναι η κυτταρική αναπαραγωγή τόσο της αθηροματικής πλάκας αλλά και των καρκινικών κυττάρων . Στη περίπτωση της αθηροματικής πλάκας αυτή αποτελείται από κύτταρα με ελάχιστη ελαστικότητα που μειώνουν των αυλό  των αρτηριών, ενώ  στη περίπτωση μεν της νεοπλασίας  έχουμε μια υπερβολική και άναρχη ανάπτυξη καρκινογόνων κύτταρων.

Οι κατεχίνες που περιέχονται στο τσάι  έχουν την ικανότητα να εμποδίζουν την αναπαραγωγή του λανθασμένου μηνύματος ( γενετική πληροφορία) που προέρχεται από τη πηγή της αθηρωματικής πλάκας είτε του νεοπλάσματος με σκοπό τη ανάπτυξη του .Εμποδίζοντας τα σήματα αυτά μπορούμε να θεωρήσουμε ότι επιβραδύνουμε το χρόνο ανάπτυξης των ελαττωματικών αυτών κυττάρων .

Αντικαρκινική δράση

Tα τελευταία δέκα χρόνια, οι προληπτικές –αντικαρκινικές επιδράσεις του πράσινου τσαγιού έχουν ευρέως επιβεβαιωθεί μέσω κλινικών ερευνών.

Η αντικαρκινική δράση του πράσινου τσαγιού οφείλεται στη παρουσία πολυφαινολών . Οι πολυφαινόλες μπορούν να πυροδοτήσουν τη διαδικασία απόπτωσης , αλλά και να σταματήσουν- εμποδίσουν  το κυτταρικό κύκλο (ανάπτυξη ) μόνο των καρκινικών κυττάρων.    Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος της Mutation Research Νοεμβρίου 2004, η προστατευτική αντιοξειδωτική δράση EGCG ενάντια στη νεοπλασία  βρέθηκε να είναι 120 % ισχυρότερη από ό, τι αυτή της βιταμίνης C.  

Τα συστατικά του πράσινου τσαγιού διαθέτουν ακόμη μια πολύ σημαντική ικανότητα , εμποδίζουν  την αγγειογέννεση (angiogenesis). Η αγγειογέννεση σκοπό έχει τη δημιουργία νέων μικρών αρτηριών με σκοπό να διευκολυνθεί η παροχή θρεπτικών συστατικών σε διάφορα σημεία του σώματος.

 Στη περίπτωση της νεοπλασίας  η δημιουργία νέων οδών παροχής θρεπτικών συστατικών έχει αρνητικό αποτέλεσμα . Ο καρκινικός όγκος αναπτύσσεται ανεξέλικτα με σκοπό να έρθει σε επικοινωνία με τη κυκλοφορία του αίματος με σκοπό είτε να μεταφέρει το θανατηφόρο μήνυμα του αλλά το κυριότερο να τραφεί με θρεπτικά συστατικά.

Ακόμη και σε μοριακό επίπεδο η EGCG του τσαγιού είναι ικανή να εμποδίσει καρκινικά μηνύματα  που σχετίζονται με την ανάπτυξη του όγκου ,ενώ ταυτόχρονα  ,ενεργοποιούν γονίδια –γενετική πληροφορία που δρα  με σκοπό τη καταστροφή του όγκου . 

Το πράσινο τσάι έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό έναντι ορισμένων μορφών καρκίνου  όπως ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του στήθος ,ιδιαίτερα όσο αναφορά την αποτροπή της νόσου. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος του International Journal of Cancer Δεκέμβριος 2004 διαπίστωσε ότι EGCG ανέστειλε σημαντικά, με δοσο-εξαρτώμενο όμως  τρόπο, την παραγωγή του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), ένα δείκτη για τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη., αναστέλλοντας τη δραστηριότητα του .

Eπιλέγοντας να πίνουμε τακτικά πράσινο τσάι και τρώνε φρούτα και λαχανικά πλούσια σε καροτενοειδή, όπως το  λυκοπένιο, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο να εμφάνισης καρκίνου  του προστάτη, όπως αναφέρει ερεύνα που δημοσιεύτηκε στο Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition (Jian L, Lee AH, et al.) Άρα συνεργική δράση λυκοπενίου  και EGCG σε μεγάλη ποσότητα και για μεγάλο χρονικό διάστημα .

Παρόλα αυτά ακόμη και σήμερα στην ιατρική κοινότητα η δράση του χαρακτηρίζεται πράσινου τσαγιού χαρακτηρίζεται ως  insufficient evident ,όσο αναφορά την αντικαρκινική του δράση.

Όμως θα πρέπει να τονιστεί το ενδιαφέρον φαρμακευτικών εταιριών στη δημιουργία φαρμάκων που εκμεταλλεύονται τη δράση των συστατικών του πράσινου τσαγιού

Οδοντική υγεία

Σύμφωνα με έρευνες άτομα που κατανάλωναν σε τακτική βάση πράσινο τσάι παρουσίασαν καλύτερη κατάσταση τόσο στα δόντια τους όσο και στα ούλα. Το πράσινο τσάι περιέχει μικρή ποσότητα φθορίου , προστατεύει από ουλίτιδα ,έχει αντιμικροβιακή  δράση περιορίζοντας  τη δημιουργία οδοντικής  πλάκας  ενώ ταυτόχρονα προσφέρει ευχάριστη αναπνοή.  Η επιγαλλοκατεχίνη και σε αυτή τη περίπτωση είναι υπεύθυνη για  την  αντιμικροβιακή δράση του τσαγιού.

Το πράσινο τσάι αυξάνει τη έκκριση της Ντοπαμίνης και την αίσθηση της Ευεξίας

 Μια ουσία  που περιέχεται στο πράσινο  τσάι και  ονομάζεται θεανίνη είναι χρήσιμη για τη  βελτίωση της διάθεσης και την αύξηση της  αίσθησης χαλάρωσης. Η χαλαρωτική ιδιότητα  του πράσινου τσαγιού ηταν από πολύ παλιά γνωστή στην Ιαπωνία .

Η θεανίνη Theanine προκαλεί την απελευθέρωση ενός νευροδιαβιβαστή
GABΑ, η οποία τείνει να ηρεμεί τον εγκεφάλου. Theanine προκαλεί επίσης την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, μία από τις κύριες χημικές ουσίες του εγκεφάλου που σχετίζονται ευεξία . Η θεανίνη ταυτόχρονα παρουσιάζει και καταπραϋντική- κατευναστική δράση και έτσι παρόλο που το πράσινο τσάι περιέχει και ποσότητα καφείνης δεν προκαλεί τόσο εκνευρισμό όσο μπορεί να προκαλέσει η κατανάλωση καφέ . 

Τσάι και διαβήτης

Η τακτική κατανάλωση οποιοδήποτε είδος τσαγιού (μαύρο- πράσινο -oolong) συμβάλει στην αύξηση της ευαισθησίας του οργανισμού στην ινσουλίνη και κατά συνέπεια ενισχύει τη δράση της. Η μείωση της ινσουλινοαντίστασης έγκειται στα ξεχωριστά συστατικά του τσαγιού όπως η EGCG κυρίως αλλά  και από την EGC των ταννινών και των θεοφλαβινών . Η χρονική περίοδος που τα ενεργά συστατικά του τσαγιού παρανοούν στο έντερο και κατά συνέπεια μπορούν να ασκήσουν επίδραση στη δράση της ινσουλίνης είναι χρονικά περιορισμένη . Kορεάτες ερευνητές έχοντας υπ όψη τους το γεγονός αυτό έδωσαν σε πειραματόζωα –ποντικούς  πέρα απ το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού και πολυαιθυλενογλυκόλη . Η πολυαιθυλενογλυκόλη είχε ως αποτέλεσμα την παράταση του χρονικού διαστήματος που τα δραστικά συστατικά του τσαγιού  παρέμειναν στο έντερο, επιμηκύνοντας το χρονικό διάστημα δράσης τους.

Πράσινο τσάι και οστεοαρθρίτιδα

Για ακόμη μια φορά η EGCG που περιέχει το πράσινο τσάϊ, σύμφωνα με  Αμερικανική Έρευνα προκαλεί αναστολή της Ιντερλευκίνης 1, μιας κυταροκίνης που θεωρείται υπεύθυνη για τις καταστροφές του αρθρικού χόνδρου στις αρθρώσεις που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα. Προτείνετε  λοιπόν η προληπτική κατανάλωση τσαγιού για την πρόληψη της οστεοαρθρίτιδας.

Περιοδοντίτιδα

 Η κατανάλωση πράσινου τσαγιού συνιστάτε σε άτομα που πάσχουν από περιοδοντική νόσο .Τα βακτήρια Porphyromonas gingivalis. P. gingivalis   που προκαλούν βλάβη στα  ούλα , παράγοντας τοξικά προϊόντα ύστερα από την ενεργοποίηση ενζύμων  metalloproteinases (MMPs) μπορούν να καταπολεμηθούν μιας που η  Epigallocatechin-3-gallate (EGCG) του τσαγιού αναστέλλει τη δράση του . P. gingivalis    και κατά συνέπεια τη παράγωγη του τοξικού προϊόντος του όπως το phenylacetic acid . Εφόσον το phenylacetic acid έχει ανασταλεί  τότε δεν ενεργοποιούνται τα (MMPs)

Ηπατική νόσος

Ο μεταβολισμός της αλκοόλης έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή επιβλαβών  ελεύθερων ριζών  που μπορεί να προκαλέσουν ηπατική βλάβη .
Η επιγαλλοκατεχίνη - 3 - (EGCG ) προστατεύει το ήπαρ από τις  ελεύθερες ρίζες  ,οι ερευνητές πρότειναν τη κατανάλωση πράσινου τσαγιού στη θεραπεία της νόσου του ήπατος . Σε ορισμένες περιπτώσεις η κατανάλωση εκχυλισμάτων πράσινου  τσαγιού μπορεί να προκαλέσει ηπατική βλάβη . Τα περιστατικά αυτά έχουν να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία του ασθενούς και δεν αποτελούν αυτοάνοση αντίδραση του οργανισμού.

Το πράσινο τσάι Καταπολεμά τη γρίπη

Ένα φλιτζάνι πράσινου τσαγιού μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή τον περιορισμό της διάρκειας και συμπτωμάτων  της γρίπης . Σε εργαστηριακή  μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Antiviral Research Νοεμβρίου 2005, η EGCG ανέστειλε δραματικά  την αντιγραφή του ιού γρίπης,. EGCG φαίνεται να αναστέλλει τη σύνθεση  του ιού της γρίπης προκαλώντας μεταβολές στη κυτταρική  του μεμβράνη

Παρενέργειες του πράσινου τσαγιού

Ένα ποτήρι τσάι περιέχει 15 έως 40 mg καφεΐνης. Υπερβολική ποσότητα  καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα, ευερεθιστότητα, αϋπνία,
και, περιστασιακά, ταχυπαλμία. Δεν συνιστάται για χρήση από παιδιά κάτω των 18 ετών.

Εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε, το πράσινο τσάι σε μικρές ποσότητες είναι μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές. Οι εγκυμονούσες θα πρέπει να κάνουν περιορισμένη χρήση τσαγιού τουλάχιστον στους 3 πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης  . Μην πίνετε περισσότερο από 2 φλιτζάνια την ημέρα του πράσινου τσαγιού. Καταναλώνοντας  περισσότερο από το ποσό αυτό έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο αποβολής .Η καφεΐνη περνά στο μητρικό γάλα και μπορεί να επηρεάσει το βρέφος που θηλάζει.

Το τσάι δυστυχώς μειώνει την απορρόφηση ορισμένων ιχνοστοιχείων όπως ο σίδηρος ,για το λόγο αυτό αντενδείκνυται σε άτομα που παρουσιάζουν αναιμία . Εκτός όμως από τη μείωση της απορρόφησης ,είναι ικανό να αυξήσει  την ποσότητα  αποβολής του ασβεστίου , αρνητική συνέπεια για άτομα που ήδη πάσχουν από οστεοπόρωση .

Το τσάι θα πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή από άτομα που ήδη παρουσιάζουν υπέρταση ή καρδιακά προβλήματα όπως αρρυθμίες . Στη περίπτωση θα πρέπει να καταναλώνεται σε πολύ μικρή ποσότητα αρχικά με σταδιακή αύξηση. Θα πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή από άτομα που πάσχουν από γλαύκωμα γιατί είναι ικανό να αυξήσει την ενδοοφθαλμική πίεση.

Μεγάλη ποσότητα τσαγιού δεν θα πρέπει να δίνεται σε άτομα που παρουσιάζουν διάρροια  γιατί και σε αυτή τη περίπτωση η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση και κατά συνέπεια αύξηση της κινητικότητας του εντέρου. Αν θυμάστε παλαιοτέρα κάθε φορά που είχαμε διάρροια η λύση ήταν λαπάς και τσάι. Προσανατολιστείτε σε λύσεις όπως μπανάνα και μήλο. Υπερκατανάλωση τσαγιού μπορεί να ενισχύσει τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου .To τσάι μπορεί να καταπολεμήσει ορισμένα βακτήρια του γαστρεντερικού αλλά σε υπερβολική ποσότητα επιδεινώνει τη διάρροια .

Επειδή παρουσιάζει αντιπηκτική δράση θα πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή από άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή.

Μουμτζής Αλέξανδρος 

Ενδοκρινολόγος-Ειδικός Εφαρμογών Διαιτητικής