Νεύρωση του Γαστρεντερικού Συστήματος

Σύμφωνα με τους κινέζους το γαστρεντερικό σύστημα μπορεί να θεωρηθεί ως δεύτερος εγκέφαλος. Όπως θα δούμε στη συνέχεια η άποψη αυτή δεν είναι λανθασμένη .Η εύρυθμη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος καθορίζεται από το νευρικό σύστημα.

Λειτουργίες του γαστρεντερικού σωλήνα όπως η κινητικότητα ,η εκκριτική και απορροφητική ικανότητα ,η  αιμάτωση του, προκειμένου να πραγματοποιηθούν, ρυθμίζονται από το νευρικό σύστημα.

Το γαστρεντερικό σύστημα νευρώνεται από  τοπικά νευρικά πλέγματα που βρίσκονται στον αυλό του γαστρεντερικού τα οποία καθιστούν το λεγόμενο  Εντερικό νευρικό σύστημα.

 Το ΕΝΣ (τμήμα  ουσιαστικά του αυτόνομου νευρικού συστήματος ) διαθέτει  την ικανότητα αυτόνομης λειτουργίας , αλλά πολλές φορές η τελική λήψη αποφάσεων απαιτεί την αλληλεπίδραση  του με το ΚΝΣ.

 Η σύνδεση του τοπικού αυτού συστήματος με το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα γίνεται με τη βοήθεια του Αυτονόμου Νευρικού Συστήματος .

Το νευρικό σύστημα του γαστρεντερικού διακρίνεται σε :

Ενδογενές νευρικό σύστημα με νευρικά κύτταρα  εντός του τοιχώματος του γαστρεντερικού (εντερικό γαστρικό σύστημα).

Εξωγενές νευρικό σύστημα, που αναφέρεται σε νεύρα-νευρικές ίνες  που νευρώνουν το γαστρεντερικό αλλά προέρχονται από σημεία εκτός αυτού, αυτά τα εξωγενή νεύρα προέρχονται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα ΑΝΣ και μπορούν να επηρεάσουν το ενδογενές νευρικό σύστημα.

Εντερικό νευρικό σύστημα

Το εντερικό νευρικό σύστημα αποτελείται κυρίως από δύο ξεχωριστά νευρικά  πλέγματα που εντοπίζονται στο τοίχωμα του γαστρεντερικού.

Δημιουργείται από ένα τεράστιο αριθμό νευρικών γαγγλίων  10 ως 100.000 εκατομμύρια   .

Ο τεράστιος αυτός αριθμός νευρικών κύτταρων και γαγγλίων του εντερικού συστήματος σκοπό έχει να το καταστήσει ως ένα δεύτερο ημιαυτόματο  ΚΝΣ mini brain .

Το  ΕΝΣ διαθέτει την ικανότητα αφενός της συλλογής πληροφοριών και αφετέρου της επεξεργασίας τους, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού γαγγλίων και ενδιάμεσων νευρώνων  που διαθέτει, αλλά και τη δυνατότητα ταχύτατης απάντησης λόγο της θέσης του σε μύες ,εκκριτικούς αδένες ,αιμοφόρα αγγεία .

Το εντερικό νευρικό σύστημα συμβάλλει:

1. Στη ρύθμιση της κινητικής λειτουργίας
2. Στην εκκριτική δραστηριότητα του γαστρεντερικού σωλήνα
3. Στην αιμάτωση του γαστρεντερικού.

Λαμβάνει πληροφορίες από τα εξής:

1. Συμπαθητικό σύστημα
2. παρασυμπαθητικό σύστημα
3.  άλλους νευρώνες του γαστρεντερικού σωλήνα  που ελέγχουν τη χημική σύσταση του χυλού, ωσμωτική πίεση κ.λ.π.
4. ορμονικά μηνύματα

Απαρτίζεται από 2 πλέγματα

1.       Υποβλεννογόνιο πλέγμα (submucosal nerve plexus  -Meissner plexus)

2.       Το Μυεντερικό πλέγμα (myenteric nerve plexus - Auerbach plexus) 

  

Τα δυο αυτά πλέγματα επικοινωνούν μεταξύ τους. Άξονες του μυεντερικού πλέγματος συνάπτονται με το υποβλεννογόνιο πλέγμα, για το λόγο αυτό η νευρική δραστηριότητα του ενός πλέγματος επηρεάζει και το άλλο.

Υποβλεννογόνιο πλέγμα (submucosal nerve plexus  -Meissner plexus)

Κατανέμεται εντός του υποβλεννογόνιου χιτώνα .

Ο κύριος ρόλος του είναι να ανιχνεύει το περιβάλλον στο εσωτερικό του αυλού έτσι ώστε να :

A.      Επεξεργάζεται και να ρυθμίζει εκκρίσεις στον αυλό του γαστρεντερικού σωλήνα

B.      Ρυθμίζει την αιματική ροη

C.       Ρυθμίζει τη μυϊκή δραστηριότητα  των μυών του υποβλεννογόνιου χιτώνα.

Είδη νευρώνων του  Υποβλεννογόνιου πλέγματος
Είδος νευρώνων	Δράση	Σημείο δράσης	Νευροδιαβιστι-κή ουσία
Διεγερτικοί εκκριτικο-κινητικοί νευρώνες	Εκκριτική	Αδένες του γαστρεντερικού επιθήλιου	Ακετυλοχολίνη VIP
Αισθητικούς νευρώνες	Συμβάλουν στη δημιουργία τοπικών αντανακλαστικών	Ανταποκρίνονται σε χημικά ή μηχανικά ερεθίσματα μηχανική παραμόρφωση του βλεννογόνου)	Διάφορες
Υποβλεννογόνιοι Ενδιάμεσοι νευρώνες	Ενδοεπικοινωνία  στο εσωτερικό του πλέγματος –επικοινωνία με το εντερικό πλέγμα	Υποβλεννογόνια γάγγλια Μυεντερικά γάγγλια	Ακετυλοχολίνη
Αγγειοδιασταλτικούς  νευρώνες	Διασταλτική δράση	Αιμοφόρα αγγεία υποβλεννογόνιου χιτώνα	Ακετυλεχολινή VIP

 Σε περιοχές  του γαστρεντερικού όπου οι λειτουργίες αυτές είναι ελάχιστες (εκκριτική λειτουργία) , όπως στον οισοφάγο, το πλέγμα είναι αραιό ή και μη συνεχές

Το Μυεντερικό πλέγμα (myenteric nerve plexus - Auerbach plexus) 

Εντοπίζεται μεταξύ της κυκλοτερούς και της διαμήκους λείας μυϊκής στιβάδας .

Η κύρια λειτουργία του μυεντερικού πλέγματος είναι ο έλεγχος της μυϊκής δραστηριότητας στο γαστρεντερικό σωλήνα.

Η διέγερση του  δρα:

           I.            στον έξω μυϊκό χιτώνα (κυκλοτερή και διαμήκη λεία μυϊκή στοιβάδα), με αποτέλεσμα την αύξηση της κινητικότητας του γαστρεντερικού

        II.            στους μύες των σφιγκτήρων σε όλο το μήκος του γαστρεντερικού προκαλώντας χάλαση

πιο συγκεκριμένα

1.  Αύξηση του τόνου του εντερικού συστήματος (μυϊκή τονικότητα)
2. Αύξηση της έντασης των μυϊκών συστολών
3. Αύξηση της συχνότητας των μυϊκών  συστολών
4. Αύξηση της αγωγιμότητας (ταχύτητας) του διεγερτικού κύματος κατά μήκος του γαστρεντερικού –ταχύτερη μετάδοση του περισταλτικού κύματος.

Εξίσου σημαντική είναι και η συμβολή του στη χάλαση  των σφιγκτήρων όπως προαναφέρθηκε (ανασταλτική δράση) .Χωρίς τη χάλαση των μυών των σφιγκτήρων δεν θα είναι δυνατή η μετάβαση του χυλού ανάμεσα στα διαφορετικά τμήματα του γαστρεντερικού (σφικτήρας πυλωρού –δωδεκαδάκτυλο)

Είδη νευρώνων του Μυεντερικού πλέγματος
Είδος νευρώνων	Δράση	Σημείο δράσης	Νευροδιαβιβαστική ουσία
Διεγερτικούς  κινητικούς  νευρώνες	Κινητική	Μύες	Ακετυλοχολίνη Ουσία P
Αισθητικούς νευρώνες	Συμβάλουν στη δημιουργία τοπικών αντανακλαστικών Μεταφορά μηνυμάτων στο ΑΝΣ	Ανταποκρίνονται σε χημικά ή μηχανικά ερεθίσματα μηχανική παραμόρφωση του βλεννογόνου)	Διάφορες
Μυεντερικοί Ενδιάμεσοι  νευρώνες	Ενδοεπικοινωνία  συμβολή στη δημιουργία αντανακλαστικών τόξων	Υποβλεννογόνια γάγγλια Μυεντερικά γάγγλια	Ακετυλοχολίνη Και άλλα πεπτίδια
Ανασταλτικούς  κινητικούς  νευρώνες	Ανασταλτική κινητική δράση	Αιμοφόρα αγγεία υποβλεννογόνιου χιτώνα	VIP   NO

Ρόλος των αισθητικών υποδοχέων του αυλού του γαστρεντερικού

Αισθητικοί νευρώνες που βρίσκονται στον αυλό του γαστρεντερικού συλλέγουν πληροφορίες και  μεταβιβάζουν τις πληροφορίες αυτές :

είτε προς το Εντερικό Νευρικό Σύστημα και στη συνέχεια σε προσπονδυλικά γάγγλια του νωτιαίου μυελού .

είτε απ ευθείας στο νωτιαίο μυελό και στη συνέχεια στο στέλεχος του εγκέφαλου 

Τουλάχιστον 5 είδη αισθητικών υποδοχέων έχουν

 αναγνωριστεί.

Σκοπός αυτών των υποδοχέων είναι  αντιλαμβάνονται αλλαγές στο χυλό ,είτε αλλαγές που προκαλεί ο χυλός στον αυλό.

Τασεοϋποδοχείς: _.Αντιλαμβάνονται την πίεση που ασκείται από την τροφή στον αυλό του γαστρεντερικού. Το παραγόμενο σήμα μεταβιβάζεται στο μυεντερικό πλέγμα με αποτέλεσμα την έναρξη μυϊκών συσπάσεων.

Χημειοϋποδοχείς: Οι υποδοχείς αυτοί λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τη χημική σύσταση του χυλού και ανάλογα ρυθμίζουν τη κινητικότητα είτε την έκκριση ρυθμιστικού διαλύματος με σκοπό τη ρύθμιση του P_H. Οι υποδοχείς αυτοί θα λέγαμε ότι είναι ικανοί να γευτούν το χυλό δεδομένου ότι διαθέτουν την ικανότητα να ανιχνεύουν γλυκόζη και αμινοξέα.

Ωσμοϋποδοχείς: Ανιχνεύουν αλλαγές στην ωσμωτικότητα του χυλού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παρουσία αυτών των υποδοχέων είναι ιδιαίτερα σημαντική στο αυλό του λεπτού εντέρου που καλύπτεται μόνο από μια στοιβάδα κυττάρων, ώστε να διευκολυνθεί η απορρόφηση των συστατικών των τροφών.  Το λεπτό όμως αυτό τοίχωμα μπορεί να επηρεαστεί από το επίπεδο ώσμωσης του αυλού και να επιτρέψει τη μετακίνηση υγρού .Οι υποδοχείς αυτοί αναστέλλουν ή αυτορυθμίζουν την ωσμωτικότητα των δυο πλευρών ,αλλά ταυτόχρονα ρυθμίζουν και την ποσότητα του χυλού που εισέρχεται στο λεπτό έντερο ,έτσι ώστε να μην διαταραχτεί η ωσμωτική ισορροπία

Υποδοχείς πόνου: Ανιχνεύουν τοπική φλεγμονή 

Σημείωση παθολογίας

Η νόσος του Hirschsprung ή συγγενές μεγάκολο . Συγγενές ή κληρονομικό λάθος που οδηγεί σε απουσία του μυεντερικού πλέγματος κυρίως στο παχύ έντερο. Οφείλεται σε αδυναμία των νευρικών κυττάρων να μεταναστεύσουν από τη νευρική ακρολοφία ,  όπου αρχικά εντοπίζονται στα πρώτα στάδια της εμβρυϊκής ζωής στο περιφερικό τμήμα του εντέρου .

Η έλλειψη των νευρικών αυτών κυττάρων συνεπάγεται αδυναμία να δοθεί η εντολή για χάλαση του εντέρου ,  ώστε να μπορεί να δεχθεί εντερικό περιεχόμενο και μετά να συσπαστεί για να το προωθήσει .

Η ουσία που χρησιμοποιεί το εντερικό νευρικό σύστημα ,  για να δοθεί η εντολή ώστε να χαλαρώσουν οι λείες μυϊκές ίνες των μυϊκών χιτώνων του εντέρου ,  είναι το ΝΟ ( μονοξείδιο του αζώτου ),  το  οποίο απουσιάζει στη νόσο του Hirschsprung.

Το υγιές έντερο πριν από το παθολογικό τμήμα είναι διατεταμένο και με πεπαχυσμένα τοιχώματα ,  λόγω της προσπάθειας που καταβάλλει για να ξεπεράσει το κώλυμα . Με αποτέλεσμα τα κόπρανα κατακρατούνται προκαλώντας μερική ή ολική εντερική απόφραξη. Τελικά μπορεί να αναπτυχθεί βακτηριακή λοίμωξη στην πεπτική οδό προκαλώντας σοβαρά προβλήματα. Σοβαρή επιπλοκή αποτελεί η διάτρηση του εντέρου.

Ρύθμιση του Εντερικού νευρικού συστήματος από το αυτόνομο νευρικό σύστημα .

Συμπαθητικό

Επίδραση στο γαστρεντερικό . Το συμπαθητικό παρουσιάζει ανασταλτική δράση  ειδικότερα :

              I.      Αναστέλλει την  κινητικότητα  των  μυών του έξω μυϊκού χιτώνα

            II.      Προκαλεί σύσπαση των μυών της υποβλεννογόνιας μυϊκής στοιβάδας 

         III.      Επιφέρει σύσπαση ορισμένων σφιγκτήρων όπως ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας και ο έσω σφιγκτήρας του πρωκτού.

          IV.      Προκαλεί μείωση των εκκρίσεων

            V.      Μειώνει την αιματική ροή στον έξω μυϊκό χιτώνα

Οδοί σύνδεσης με το ΕΝΣ 

Απαγωγές νευρικές ίνες  του συμπαθητικού  εκπορεύονται από τη θωρακική και την οσφυϊκή μοίρα του  νωτιαίου μυελού  μεταξύ των T-5 καιL-2.

Οι προγαγγλιακές   ίνες είναι βραχείς σε μέγεθος σε αντίθεση με τις προγαγγλιακές νευρικές ίνες του παρασυμπαθητικού. Έτσι  ενώνονται  με τα παρασπονδυλικά γάγγλια που βρίσκονται εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης  και συνέχεια  με προσπονδυλικά γάγγλια.

Διακρίνουμε 4 προσπονδυλικά γάγγλια . το κοιλιακό και το άνω και κάτω μεσεντέριο και το υπογάστριο  .

Από τα γάγγλια αυτά ξεκινούν οι μεταγαγγλιακές αδρενεργικές ίνες που παρέχουν συμπαθητική νεύρωση σε διάφορα τμήματα του γαστρεντερικού σωλήνα δημιουργώντας συνάψεις με το εντερικό νευρικό σύστημα  είτε με αδενικά μορφώματα στο τοίχωμα του εντέρου

Από τους προγαγγλιακούς  νευρώνες της οσφυϊκής μοίρας μπορούν  να εκπορευτούν αγγειοσυσταλτικές συμπαθητικές ίνες με σκοπό να νευρώσουν απευθείας αιμοφόρα αγγεία του γαστρεντερικού σωλήνα.

Οι συμπαθητικές νευρικές ίνες εκκρίνουν νορεπινεφρίνη (αδρενεργικές) και σε μικρότερο ποσοστό επινεφρίνη .

οι δυο αυτές νευροδιαβιβαστικές ουσίες δρουν ανασταλτικά στο γαστρεντερικό.

Περίπου το 50% των συμπαθητικών νευρικών ινών είναι προσαγωγές και 50% είναι απαγωγές και έτσι εξασφαλίζεται η ενδοεπικοινωνία του γαστρεντερικού μέσω του ΕΝΣ με το ΚΝΣ

Μια πολλή ισχυρή διέγερση του συμπαθητικού είναι ικανή να σταματήσει την κινητικότητα της τροφής στο γαστρεντερικό σωλήνα .

Η παρατεταμένη μείωση της κινητικότητας του εντέρου που μπορεί να συνδυαστεί και με μειωμένη αιμάτωση δημιουργεί την παθολογική κατάσταση του παραλυτικού ειλεού .

Παρασυμπαθητικό

Επίδραση στο γαστρεντερικό . Το παρασυμπαθητικό παρουσιάζει διεγερτική  δράση  ειδικότερα :

1.       Αύξηση της κινητικότητας δραστηριότητας

2.       Αύξηση της εκκριτικής δραστηριότητας

3.       Αναστολή –χάλαση των σφικτήρων

Η παρασυμπαθητική νεύρωση του γαστρεντερικού επιτελείται από :

              I.      Το πνευμονογαστρικό  (Χ κρανιακό),  το οποίο νευρώνει  όλο το μήκος του γαστρεντερικού μέχρι το επίπεδο του εγκάρσιου κόλου. Ο βλεννογόνος της στοματικής κοιλότητας καθώς και οι σιελογόνοι αδένες νευρώνονται από το ΙΧ γλωσσοφαρυγγικό νεύρο. Η σύνδεση αυτή ελέγχει τις διαδικασίες του πεπτικού τόσο κατά την περίοδο  αναμονής της πρόσληψης τροφής  όσο και μετά από ένα γεύμα.

            II.      Σπλαχνικό νεύρο .Παρασυμπαθητικές  νευρικές ίνες από την ιερή μοίρα του νωτιαίου μυελού  2,3,4 εξέρχονται από τη σπονδυλική στήλη και  νευρώνουν το υπόλοιπο κόλον το απευθυσμένο και τον πρωκτό. Οι παρασυμπαθητικές ίνες των περιοχών αυτών ρυθμίζουν κυρίως το αντανακλαστικό  της αφόδευσης

Στην περίπτωση  των προγαγγλιακών νευρώνων του παρασυμπαθητικού και λόγω του μεγάλου μήκος τους δεν έχουμε δημιουργία ενδιάμεσων γαγγλίων όπως στην περίπτωση του συμπαθητικού.  Μεταγαγγλιακοί νευρώνες των δυο εντερικών πλεγμάτων έρχονται σε σύναψη με τους προγαγγλιακούς νευρώνες του παρασυμπαθητικού.

Το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι ένα μικτό νεύρο στο οποίο το 75% των νευρικών του ινών είναι προσαγωγές και 25% είναι απαγωγές. Οι προσαγωγές ίνες παρέχουν αισθητικές πληροφορίες από την περιφέρεια (π.χ., από τασεο-και χημειοϋποδοχείς του τοιχώματος του γαστρεντερικού σωλήνα) προς το κεντρικό νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) οζώδες γάγγλιο και στη συνέχεια προς το εγκεφαλικό στέλεχος.

Οι απαγωγές νευρικές ίνες του πνευμονογαστρικού μεταφέρουν πληροφορίες από το ΚΝΣ  σε περιφερειακά όργανα στόχους πχ: λείους  μύες –εκκριτικά-ενδοκρινικά κύτταρα .

Με άλλα λόγια μέσω του ίδιου νεύρου πνευμονογαστρικού που περιέχει και προσαγωγές και απαγωγές νευρικές ίνες ,σχηματίζεται ένα μικρό κύκλωμα επικοινωνίας γαστρεντερικού-> κεντρικού νευρικού συστήματος-γαστρεντερικού  βαγοβαγοτονικό αντανακλαστικό ή μακρύ αντανακλαστικό  (vagovagal reflex).

Κλινική σημείωση :

Το παρασυμπαθητικό αυξάνει την κινητικότητα του γαστρεντερικού εκκρίνοντας ακετυλοχολίνη. Σε περίπτωση ασθενούς με υποψία εντερικής απόφραξης δεν θα πρέπει να δοθούν χολινεργικά φάρμακα καθώς θα προκαλέσουν διέγερση του ΠΝΣ και κατά συνέπεια αύξηση της κινητικότητας με αποτέλεσμα  πρόκλησης  διάτρησης και περιτονίτιδας ,στο βαθμό που η προώθηση του χυλού δεν είναι εφικτή

Συγκριτικός πινάκας επίδρασης του Αυτονόμου νευρικού συστήματος στο γαστρεντερικό.

Επίδραση	Παρασυμπαθητικό	Συμπαθητικό
Κινητικότητα	+	-
Μυϊκός τόνος σφιγκτήρων	-	+
Γαστρεντερικές εκκρίσεις	+	-
Αγγειοσυστολή	Καμία επίδραση	+

Γαστρεντερικά αντανακλαστικά

Τα γαστρεντερικά αντανακλαστικά είναι ένα φυσικό αποτέλεσμα της νευρικής αλληλοσύνδεσης του Εντερικού Νευρικού Συστήματος με τους κλάδους του Αυτόνομου νευρικού.

Ανάλογα με την ανατομική θέση του υποδοχέα και του τελεστή (effector) διακρίνονται σε βραχέα αντανακλαστικά και μακρά  αντανακλαστικά.

Αν και τα περισσότερα αντανακλαστικά δημιουργούνται από αλλαγές που παρατηρούνται στο γαστρεντερικό ,θα πρέπει να τονιστεί ότι μερικά από αυτά μπορούν να ξεκινήσουν από το ΚΝΣ να διαβιβαστούν μέσω των απαγωγών νευρικών ινών του ΑΝΣ και να επηρεάσουν  τη λειτουργία του γαστρεντερικού πχ: η αίσθηση της πείνας.

Τα τοπικά αντανακλαστικά λαμβάνουν χώρα εντός του Εντερικού νευρικού συστήματος .

Τα αντανακλαστικά αυτά ρυθμίζουν τον περισταλτισμό , την ανάμειξη ,τις γαστρεντερικές εκκρίσεις ,είτε ασκούν τοπική ανασταλτική δράση.

Βραχέα αντανακλαστικά

Αναπτύσσονται μεταξύ του ΕΝΣ και των παρασπονδυλικών γάγγλιων.

·         Το Εντερογαστρικό αντανακλαστικό . Πρόκειται για ένα αντανακλαστικό που ενεργοποιείται ανάλογα με την τιμή του P_H στο δωδεκαδάκτυλο < 3-4, είτε στο στόμαχο <1,5 . Η χαμηλή τιμή P_H προκαλεί αναστολή έκκρισης της γαστρίνης από τα G κύτταρα του στομάχου με αποτέλεσμα αναστολή της κινητικότητας του στομάχου και της παραγωγής HCl. Το αντανακλαστικό ενεργοποιείται και από τη παρουσία λίπους και πρωτεΐνης στο γεύμα.

·         Tο γαστροκολικό  αντανακλαστικό . Στην περίπτωση αυτή αυξάνεται η κινητικότητα του κόλου ως απάντηση στη  διαστολή του στομάχου εξαιτίας της πρόσληψης τροφής αλλά και  στην παρουσία τροφής στο λεπτό έντερο .Σκοπός του αντανακλαστικού είναι εξοικονομήσει χώρο στο γαστρεντερικό σωλήνα ώστε να δεχτεί περισσότερη τροφή. Στο ίδιο αντανακλαστικό οφείλεται και η τάση για αφόδευση μετά το φαγητό.

·         Το κολονοειλεϊκό αντανακλαστικό. Συσπάσεις του κόλου εμποδίζουν την είσοδο του χυλού από τον ειλεό.

·         Εντεροεντερικό αντανακλαστικό. H υπερδιάταση ενός τμήματος του εντέρου χαλαρώνει τους λείους μυς του λοιπού εντέρου.

Μακρά αντανακλαστικά

Δημιουργούνται μεταξύ του ΕΝΣ και του νωτιαίου μυελού ή του εγκεφαλικού στελέχους.

Στη κατηγορία αυτή ανήκουν

·         Βαγοβαγοτονικό αντανακλαστικό

·         Αντανακλαστικό  εμέτου

·          Αντανακλαστικό αφόδευσης

·         Αντανακλαστικά πόνου